Keizer van het Byzantijn-sche Rijk (527-565). * ca. 484 in Dardanië (in het tegenw. Joego-Slavië).
J., van boerenafkomst, volgde zijn oom Justinus I, die zich langs de militaire loopbaan tot keizer had opgewerkt, in die waardigheid op en is een der belangrijkste Byzantijnsche heerschers geweest. Militair herstelden zijn veldheeren → Belisarius en Narses het aanzien van het rijk door de Oostgrenzen tegen de Perzen te beveiligen en N.Afrika op de Vandalen (532-534), Italië op de Oost-Goten (535553) te heroveren.
Op zijn initiatief kwam de groote verzameling van keizerlijke verordeningen en commentaren der juristen tot stand, waarin het Romeinsch recht voor ons bewaard bleef (zie hierover in bijzonderheden → Codificatie van Justinianus). Ook bouwde hij de → Aya Sophia op de plek van de vroegere basiliek van Constantijn.
De zorg voor den godsdienst ging J. ongetwijfeld ter harte, doch hij was daarbij geheel doortrokken van het Byzantijnsche → Caesaro-papisme. Hij sloot de heidensche philosofenschool van Athene (529), maar greep ook tot driemaal toe in den → Drie-kapittelstrijd, een zuiver theologisch vraagstuk, met een eigenmachtige keizerlijke veroordeeling in.
J. was gehuwd met Theodora, een vroegere tooneelspeelster; in hoever zij op zijn regeeringsdaden invloed heeft geoefend, is moeilijk uit te maken. Zie verder nog → Byzantijnsche Rijk. Gorris.