Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 24-04-2019

Delabialiseering

betekenis & definitie

Delabialiseering - of ontronding heet in de philologie het verschijnsel, dat bij geronde consonanten en tusschenklinkers, welke gerond zijn (➝ Ronding), de ronding en dus het labiale karakter verdwijnt. Dit is vaak een gevolg van een algemeene tendenz om zonder lippenronding of -stulping te spreken.

Deze tendenz is in het Ned. taalgebied het sterkst in a) gedeelten van Belgisch Limburg (bijv.: Bree, Genck en Peer);

b) de stad Leuven en haar onmiddellijke omgeving;
c) de Dendervallei;
d) Vlieland; en verder in meerdere of mindere mate in heel den Z.W. hoek van het Ned. taalgebied.

Soms treedt ontronding niet spontaan op maar als assimilatie- of dissimilatieproces, als een klank door de inwerking van een naburigen klank zijn labiaal karakter verliest. Bij de spontane d. wordt ö tot e, eu tot ec, uu tot ie, ui tot ei, bijv. deur in de Dendervallei en Vlieland tot deer, put in Zeeland tot pit, bruur (broer) in de Dendervallei tot brier.

Weijnen.

< >