Cruz cano y olmedilla - Ramón de la, beroemd Spaansch tooneelschrijver; * 1731 te Madrid, † 1794 aldaar. In 1759 zich genoopt ziende zijn universitaire studies te staken, voorziet hij in zijn onderhoud door administratieve bezigheden.
Wijdt zich later geheel aan het tooneel, gesteund door Fernando Alvarez de Toledo en hertogin Benavente. Vruchtbaar beoefenaar van het tragische en comische genre. In zijn saynetes (comische éénakters), zijn origineelste werk, laat hij echte typen uit de Madrileensche volkswijken, zooals muilezeldrijvers, gauwdieven, zakkenrollers enz., optreden, waardoor zijn werk een vroolijk en populair karakter krijgt (1760). Vóór dien tijd schrijft hij onder Franschen invloed: La enferma de mal de bota (1757) en de operette: Quien complace a la deidad acierta a sacrificar (1757), een vreemd mengsel van mythologische, romantische en historische elementen. Hij is de maker van ca. 300 saynetes, waarmede hij het Spaansche tooneel herstelt en het weer brengt op een grondslag van natuurlijkheid en waarheid.
Voorn. werken: Colección de los sainetes y demás obras dramáticas de R. de la C. y C. (1786-’91), o.w.: Los novios espantados; La petimetra en el tocador (1762); El refunfunador; El tio Felipe; El rastro por la manana; El fandango de candil; Los bandos del Avapiés; El careo de los majos. — Lit.: C. Cambronero, Sainetes inéditos (Madrid 1900); idem, Sainetes desconocidos (Madrid 1906); E. Cotarelo y Mori, Sainetes de R. de la C., in Nueva Bibl. de autores esp. (XXII Madrid 1915); idem, R. de la C. y sus obras (Madrid 1899); F. Pérez y González, Cuatro sainetes anónimos de R. de la C., in La Ilustración Esp. y Amer. (LXXXIV 1907).
Borst.