Contrapunt - of contrapunctus is het samenklinken van twee of meerdere melodieën, of zelfs het samenklinken van twee of meer tonen, waarbij elk der melodieën of tonen als een zelfstandigheid wordt beschouwd. Hoe zelfstandiger elke melodie zich onderscheidt van de andere door rhythme en toonsafstanden, hoe essentieeler het contrapunt is.
Intusschen evolueert de kunst van het c. altijd met het besef van harmonie. In de 15e en 16e eeuw leefden de musici in een veel eenvoudiger harmonie-besef dan de componisten van den huidigen tijd. Het c. van thans veronderstelt een zeer ingewikkeld gebied van harmonie en rhythme; met de verduidelijking van de polytonaliteit zal geleidelijk voor den hoorder ook het moderne c. verhelderen.
Het klassieke c. kende in hoofdzaak enkelvoudig en dubbel c. Men spreekt van omkeerbaar c., wanneer de stemmen hun plaats omruilen zonder harmonisch iets prijs te geven. Wanneer 3 stemmen kunnen omwisselen, spreekt men van driedubbel contrapunt. Kenmerkend voor het 15e- en 16e-eeuwsche c. zijn de vocale werken der Ned. School en der Fransche wereldlijke School; voor het c. der 18e eeuw de muziek van J. S. Bach.
Na Bach wordt de contrapuntische kunst bijna geheel geneutraliseerd door de ontwikkeling der harmonie. Belangrijk in de 19e eeuw zijn Richard Wagner en César Franck. Voor de 20e eeuw moet de School van Schönberg als nieuwe kunstuiting genoemd worden.
H. Andriessen.