Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

RIDDERORDEN EN ONDERSCHEIDINGEN

betekenis & definitie

Kerkelijke, worden door de paus verleend door middel van de derde sectie der pauselijke staatssecretarie, de kanselarij der apostolische breven, aan welke instantie de aanvraag met de nodige inlichtingen over de te decoreren persoon door de bisschop of de apostolische nuntius moet worden overgemaakt. De adellijke titels van baron, markies, Palatijns of Romeins graaf worden slechts zelden verleend.

De Christusorde werd 14 Aug. 1318 door koning Dionysius van Portugal ingesteld en op 14 Mrt. 1319 door Johannes XXII bekrachtigd onder voorwaarde dat ook hij ridders in deze orde zou mogen opnemen. Later werden de pauselijke en Portugese Christusorden gescheiden. Zij telt één klasse, die der ridders, en wordt slechts zelden aan niet-regerende personen verleend. Kentekenen: aan een gouden ketting een rood emailkruis met wit hartkruis. De Orde van de Gouden Spoor of Militia Aurata, een oude ridderorde, welker oorsprong historisch niet vaststaat, werd in 1841 opgenomen in de Sylvesterorde, op 7 Febr. 1905 door Pius X echter wederom als zelfstandig hersteld. Zij telt één klasse, die der ridders, wier aantal de 100 niet te boven mag gaan. Kentekenen: aan rood-wit-gestreept lint een Malthezerkruis met Moeder Godsmedaillon en afhangende gouden spoor.

De Piusorde, op 17 Juni 1847 door Pius IX ingesteld, telt drie klassen: ridder-grootkruis, commandeur met of zonder ster en ridder. Kenmerken: aan donkerblauw, rood-gestreept lint de blauwe achtpuntige ster met gouden vlam en in het midden een wit medaillon met de inscriptie: Pius IX; omgeven door het devies: Virtuti et Merito.

De Orde van de H. Gregorius de Grote of Gregoriusorde, op 1 Sept. 1831 door Gregorius XVI gesticht, kent een militaire en een civiele afdeling, elk met drie klassen: ridder-grootkruis, commandeur met of zonder ster en ridder. Kentekenen: aan een rood lint met gele biezen een rood, achtpuntig kruis met in het midden de beeltenis van paus Gregorius de Grote; aan de achterzijde het devies: pro Deo et Principe. Deze decoratie hangt bij de militaire afdeling aan een wapentrofee, bij de civiele aan een laurierkrans. De Orde van de H. Sylvester of Sylvesterorde, ingesteld op 31 Oct. 1841 door Gregorius XVI en gereformeerd door Pius X op 7 Febr. 1905, telt drie klassen: ridder-grootkruis, commandeur met of zonder ster en ridder.

Kentekenen: aan een roodzwart, vijfstrokig lint een gouden Malthezerkruis met zilveren stralen met in het midden in een blauw medaillon de afbeelding in goud van de PI. Sylvester. Orde van het H. Graf van Jerusalem, gesticht in 1099 tijdens de kruistochten, en gevormd door de personen die bij het H. Graf tot ridder geslagen waren, werd in 1497 door paus Alexander VI onder de pauselijke ridderorden opgenomen. Pius IX herstelde deze orde 24 Jan. 1868 en verleende aan de Latijnse patriarch van Jerusalem als „grootmeester” het recht deze orde te verlenen.

Pius X reserveerde 3 Mei 1907 het „grootmeesterschap” voor de persoon van de paus, terwijl bij decreet van 5 Aug. 1931 werd bepaald, dat de patriarch als rector en administrator der orde nieuwe leden mocht aannemen, maar telkens hun namen zou meedelen aan de apostolische kanselarij der breven, opdat deze het diploma van haar visum en zegel zou voorzien, noodzakelijk om de officiële erkenning te verkrijgen bij de regeringen, die diplomatieke betrekkingen met de H. Stoel onderhouden. Zij telt drie klassen: riddergrootkruis, commandeur met of zonder ster en ridder, waaronder ook vrouwelijke personen. Kentekenen: zwart moiré-zijden lint met rood-geëmailleerd Jerusalemkruis met wapentrofee.

De voornaamste pauselijke onderscheidingen zijn: Erekruis pro Ecclesia et Pontifice, ingesteld door Leo XIII in 1888 bij gelegenheid van zijn gouden priesterfeest, wordt verleend aan mannelijke en vrouwelijke personen. Kentekenen: aan purperen lint met geel-wit-gele stroken een gouden lsxuis met de beeltenis van Leo XIII; aan de keerzijde het pauselijk embleem en de inscriptie: Pro Ecclesia et Pontifice.

De Medaille Benemerenti, ingesteld door Pius VII, is een Grieks verguld-bronzen kruis met aan de voorzijde de beeltenis van de regerende paus, aan de keerzijde de inscriptie: Benemerenti, omgeven door lauriertakken. M. V. D. D.

< >