Zinloos geweld verwijst naar ernstig lichamelijk geweld in de openbare ruimte dat volgens de buitenwereld zonder duidelijke reden wordt gepleegd. Het is buitensporig en doelloos geweld tegen mensen of dieren.
Geweld wordt als zinloos bestempeld wanneer de media geen voor de hand liggende verklaring kunnen geven voor het incident. Grof geweld door factoren als alcohol, diefstal, racisme, seksisme of terreur wordt vaak beter begrepen en soms meer geaccepteerd dan onverklaarbaar geweld. Doelloos en onzinnig geweld, zoals massale schietpartijen op anonieme scholieren of willekeurige mensen, roept publieke verontwaardiging op. Deze verontwaardiging leidt soms tot protesten, demonstraties en stille tochten.
Happy slapping, waarbij mensen worden mishandeld en de beelden op YouTube worden gedeeld, wordt door buitenstaanders gezien als zinloos en stompzinnig pesten. Hacken voor de lol lijkt een uiting van nutteloos gedrag. Zelfs dieren worden soms slachtoffer van zinloos geweld, wat leidt tot dierenleed. Het doel van dergelijke vormen van geweld lijkt de handeling te overstijgen en soms dwangmatig te zijn.
De achterliggende vragen over zinloos geweld dreigen soms onder te sneeuwen in de bloemenzee en mooie woorden op de plaats van het incident. Wat willen de daders uitdrukken? Hebben ze behoefte aan erkenning en respect, of uiten ze frustraties en eerder ervaren geweld? Wat is de maatschappelijke betekenis? Is er een doorgeschoten cultuur van wapenbezit? Wat is de rol van de media? Zijn de media zelf gewelddadig? Welk signaal wordt afgegeven en waar staat het zinloze geweld eventueel symbool voor? Is er sprake van morele paniek in de samenleving?
Zinloos geweld is zelden zonder betekenis. Als fenomeen heeft het een grote impact en kan het, mits serieus genomen, dienen als indicator voor de mate van gewelddadigheid in een samenleving.
