Pesten is het herhaaldelijk uitoefenen van verbaal en licht fysiek geweld volgens een vast patroon, waarbij hetzelfde slachtoffer voortdurend wordt geïntimideerd. Het omvat zowel op school, thuis, als op het werk terugkerende spiralen van geweld, waarbij dader en slachtoffer steeds weer onderhandelen over macht en onmacht.
In deze dynamiek ontwikkelen zich door herhaling vastgestelde rollen en regels, waarbij haat en woede een rol spelen in een systematische interactie. Of het nu op het schoolplein of thuis (bijvoorbeeld bij huiselijk geweld) is, pesten evolueert tot een terugkerende voorstelling met voorspelbare gedragingen van alle betrokkenen. Omstanders en medeplichtigen dragen bij aan de continuïteit door het geweld op een manier te normaliseren die de situatie hanteerbaar lijkt te houden
.
Cognitieve dissonantie speelt een rol wanneer individuen beseffen dat hun handelingen (pesten) niet correct zijn, terwijl de omgeving doet alsof er niets aan de hand is (het negeren van pesten). Omstanders kunnen vaak een bezwerend effect hebben, waarbij ze tegen beter weten in de situatie minimaliseren en het gedrag van de pester als minder ernstig beschouwen. Deze ziende blindheid kan ervoor zorgen dat de ernstige aard van pesten wordt geminimaliseerd. Pestkoppen kunnen later vaak niet volledig erkennen dat hun gedrag schadelijk was.
Wat aanvankelijk als plagerijtjes kan beginnen, vooral via sociale media, kan al snel escaleren naar serieus pesten. Pesten kan worden gezien als de ritualisering van een ongewenst gedragspatroon, waarbij de gewoonten en interacties van de dader, het slachtoffer en de omstanders bijdragen aan de voortzetting ervan. Het doorbreken van deze cyclus vereist aandacht voor de patronen en een gerichte aanpak voor preventie en bestrijding.
