Inactivisten zijn mensen die afzien van bepaalde gewoonten zoals het NOS Journaal zien, op sociale media zitten, geld geven aan een collectant of stemmen. Dit kan voortkomen uit politiek cynisme, een hulpeloos gevoel bij zoveel waan van de dag, uit overtuiging dat actief ingrijpen toch zinloos is of uit zelfgenoegzaamheid.
Naast deze passieve vorm bestaat er ook actief , waarbij iemand juist bewust afziet van politieke betrokkenheid als vorm van protest. Dit kan zich uiten in stemonthouding als politiek statement of überhaupt niet stemmen, het negeren van uitnodigingen tot actie of het bewust niet deelnemen aan demonstraties. Actieve inactivisten verzetten zich daarmee tegen de druk om maatschappelijk betrokken te zijn, soms uit principiële overwegingen.
Inactivisten vinden soms medestanders door ervaringen te delen met betrekking tot informatie-overvloed, waarheid-relativisme, institutioneel wantrouwen en maatschappelijke fragmentatie. Discussies over inclusiviteit, genderdiversiteit en multiculturalisme kunnen anderen tot een terughoudende houding aanzetten. Mensen voelen zich onzeker over welke positie ze moeten innemen, haken af. Controversiële onderwerpen kunnen leiden tot vermijdgedrag of tot twijfel over doel en nut van actie.
Een aparte categorie vormen de zogenoemde intactivisten (een samenvoeging van ‘intact’ en ‘activist’). Deze groep richt zich specifiek op het beschermen van lichamelijke integriteit, bijvoorbeeld door te pleiten tegen jongensbesnijdenis. Zij demonstreren soms op straat, maar voeren vooral online campagnes tegen ingrepen die zonder toestemming de lichamelijke integriteit van de betrokkene aantasten.
Inactivisme als weloverwogen levenshouding is minder politiek en meer filosofische van aard. Samenlevingen worden meer divers en pluriverseel (erkennend dat er meerdere waarheden en perspectieven naast elkaar kunnen bestaan), waardoor morele uitgangspunten zoals de Gulden Regel van ‘elkaar niet schaden’ aan belang winnen. Toekomstig inactivisme op basis van contemplatie kan ethisch en strategisch effectief zijn wanneer het gebaseerd is op sociale autonomie, het non-schadebeginsel van de natuur, kritisch pragmatisme, pluraliteit en verantwoordelijkheid. Dit zou kunnen leiden tot een bewustere wederzijdse betrokkenheid.
