Collectieve angst is door groepen burgers gedeelde gevoelens van angst voor verlies van iets wezenlijks. Zoals bijvoorbeeld de zorg over baan en bestaan in de nabije toekomst.
Mensen ervaren onzekerheid, onwetendheid en diepe bezorgdheid, gevoelens die via sociale media viraal worden gedeeld. Er ontstaat een cascade van angst en huiver die soms eindigt in morele paniek. Vooral als bange mensen gezaghebbenden ook zien huiveren. Klassiek voorbeeld is de angst van de passagiers als het vliegtuig onverwacht daalt en ook de stewardessen grote ogen opzetten.
Er bestaan ook angst-dempende werkingen. Bijvoorbeeld het vertrouwde gezicht van de nieuwslezer van het Journaal. Of de strakke ritualisering van persconferenties tijdens een crisis. Orde laten zien biedt structuur en draagt bij aan een vermindering van publieke angsten. Angst domesticeren voor zolang het duurt.
Langer durende reducties van angst komen tot stand via ontkenning. Zoals eco-angst tegengaan door je kop in het zand te steken. Vaccinatie-angst door complotdenken. Terrorisme-angst door van jihadisten met baard weg te kijken. Beproefde psychosociale instrumenten tegen zowel individuele als gedeelde angsten zijn collectieve cognitieve dissonantie en vals bewustzijn.
Collectieve angsten zijn besmettelijk en meestal schadelijk. Zo kan online gedeeld apocalyptisch gedachtengoed verlammend werken. Viraal angst-zaaien vroeg herkennen, niet wegkijken van naderend onheil, kwade trouw tegengaan en strijdvaardig blijven gaan collectieve angsten tegen.
