Collectief individualisme is een vorm van individualisme waarbij men de eigen identiteit koestert, met het besef dat deze identiteit gedeeld wordt met anderen, en waarbij er een behoefte is om die identiteit gezamenlijk te beschermen.
Het collectieve aspect van collectief individualisme verwijst naar leefwerelden. Leefwerelden zijn werelden zoals mensen die beleven door betekenis toe te kennen aan dingen en waarden te hechten aan ervaringen. Deze leefwereld omvat meer dan alleen de objectief waarneembare wereld.
De gewoonten van vrienden en kennissen dragen bij aan ieders unieke identiteit, wat resulteert in singulariteit. Zelfs hyper-individualisten worden vroeg of laat door hun omgevende leefwereld aangesproken. Ze worden benaderd door anderen in de gemeenschap en beïnvloed door de natuur, bijvoorbeeld door verre bergen, de opkomende zon of smeltende ijsschotsen. Individuen delen verbondenheid, en onze menselijkheid is verweven.
Collectieve individualiteit houdt in dat individuen zich ritueel gedragen naar wat anderen in hun omgeving horen, zien en doen uit gewoonte. Naar analogie van de spelende mens (homo ludens) is collectief individualisme het rituele dier (individu) dat leeft in een symbolisch geordende wereld (collectiviteit).
Collectief individualisme is oeroud, zoals het geleidelijk verworven waardesysteem dat de positie van het individu binnen sommige Afrikaanse gemeenschappen reguleert (ubuntu). Het is ook te zien in het spel van studenten binnen corporaties.
In de Westerse wereld is collectief individualisme van toenemende betekenis. Binnen een postmoderne leefwereld kan iemand eenzaam zijn, maar hij of zij is nooit volledig op zichzelf aangewezen. Zelfs in een hyper-individualistische leefwereld blijven het collectieve en het rituele van belang.
