Reeds in het verre verleden heeft de overheid in tal van landen pogingen gedaan langs wettelijke weg allerlei monumenten te beschermen, die zij het waard achtte voor het nageslacht bewaard te blijven. Ook in Nederland is het beschermen van zulke monumenten al heel lang het streven geweest van de overheid.
Pas na de Tweede Wereldoorlog echter kwamen er wetten tot stand waarin de bescherming van monumenten ook langs wettelijke weg mogelijk werd.Sinds 1918 bestond echter reeds de Rijksdienst voor de Monumentenzorg; een instelling, die zich zeer intensief bezighoudt met het (doen) restaureren van oude gebouwen etc. en die erop toeziet, dat verbouwingen, restauraties e.d. het karakter van zulke gebouwen niet aantasten.
Nederland kent verscheidene andere verenigingen en instellingen, die zich bezighouden met het instandhouden en beschermen van monumenten. Die monumenten hoeven niet altijd van architektonische aard te zijn; het kunnen ook landschappen, natuurreservaten, etc. zijn. Een van de bekendste verenigingen op het gebied van natuurmonumenten is de Nederlandse Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten, die in tegenstelling tot de Rijksdienst voor de Monumentenzorg talrijke natuurreservaten in eigendom heeft en haar bezit regelmatig uitbreidt.