Scarlatina, een infectieziekte, die met mazelen, pokken, waterpokken enz. behoort tot de z.g. acute exanthemen, dat zijn infectie-ziekten, die gekenmerkt zijn door het optreden van een voor elke ziekte karakteristiek huiduitslag. De meeste dezer ziekten, en zoo ook R., komen voornl. bij kinderen voor.
Het specifieke roodvonkgif is nog niet met zekerheid bekend; de ziekte is zeer aanstekelijk (contagieus), hetgeen wijst op een groote vluchtigheid en een belangrijk weerstandsvermogen der ziektekiemen. De vatbaarheid voor R. is minder algemeen verbreid, dan die voor mazelen en pokken, bij voorkeur worden kinderen van 2—10 jaar aangetast; ook kraamvrouwen schijnen een verhoogde vatbaarheid te hebben. Sporadische gevallen komen in de groote steden bijna voortdurend voor; epidemieën treden voornl. op in den herfst.Vier tot zeven dagen na de besmetting begint de ziekte in den regel vrij plotseling met koorts en in de meeste gevallen met pijn in de keel; daarbij komen hoofdpijn, slapeloosheid, ijlen, dikwijls ook braken. Tegen het einde van den eersten of op den tweeden ziektedag treedt de huiduitslag op, bestaande in een diffuse roodhuid (erytheem), waarin tallooze kleine puntjes; dit begint meestal aan hals en borst; de omgeving van den mond blijft vrij en steekt af bij de omringende roodheid.
Na 3—4 dagen, gedurende welken tijd de bovengenoemde verschijnselen voortduren, begint de uitslag te verbleeken, de koorts vermindert langzamerhand, en bij normaal verloopende gevallen begint in het eind der eerste of begin der tweede week de reconvalescentie.
De zieke begint nu te vervellen in vrij groote stukken, het duidelijkst aan handen en voeten. De keelaandoening kan in verschillenden vorm voorkomen ; meestal is het een eenvoudige catarrhale angina. De meest gevreesde vorm is de roodvonkdiphtherie, d.w.z. de diphtherische ontsteking van de amandelen en het weeke verhemelte. Zij treedt meestal den 3en a 5en ziektedag op, en veroorzaakt een wankleurig beslag in de keel en een sterke zwelling der lympheklieren aan den hals. Dikwijls zet zij zich voort op het slijmvlies van mond en neus. Ontsteking van het middenoor treedt bij R. zeer dikwijls op en veroorzaakt veelal een blijvende hardhoorendheid; de statistiek wijst aan, dat 4—5 pCt. van alle gevallen van hardhoorendheid het gevolg zijn van een in de jeugd doorgemaakt R.
De tong is bij roodvonk meestal bijzonder rood en bedekt met gezwollen papillen (aardbeitong). De huiduitslag kan, vooral bij sterk zweeten, talrijke blaasjes vertoonen (scarlatina miliaris). Naast de aandoening der keel is de belangrijksre en gevaarlijkste complicatie van R. een ontsteking der nieren, de scarlatina nephritis. Terwijl in het begin der ziekte dikwijls eiwit in de urine wordt gevonden, zonder dat dit een ernstige beteekenis heeft, ontwikkelt deze nephritis zich echter eerst tegen het einde der 2e of het begin der 3e ziekteweek, soms nog later. Zij kan slechts uiterst geringe verschijnselen veroorzaken, maar ook in korten tijd tot den dood voeren. De verschijnselen zijn dezelfde als die van de gewone acute nierontsteking; in gunstig verloopende gevallen verdwijnt het eiwit na eenige weken uit de urine, in ongunstige treedt de dood op onder verschijnselen van urinevergiftiging, longontsteking, hydrothorax, hartzwakte, enz. Verder voorkomende complicatie's zijn gewrichtsaandoeningen, longontsteking, enz. De milt is in den regel, de lever somtijds gezwollen.
Evenals bij andere infectieziekten komen van R. lichte en zware gevallen voor; ook bij de lichtste vormen kan de toestand plotseling ernstig worden door het optreden der nieraandoening, zoodat de voorzegging altijd twijfelachtig is. De ziekte zelf eischt geen bijzondere behandeling; de ziekenkamer zij koel, het dieet streng (melk, minerale wateren); mond en keel moeten goed en geregeld gereinigd worden. De zieke moet geïsoleerd worden, en meestal, ook bij ongestoord verloop, 2—3 weken te bed blijven.
