Encephalomalacia, elk pathologisch proces in de hersenen, waarbij tengevolge van onderbreking van den bloedtoevoer een grooter of kleiner hersengedeelte afsterft en verweekt tot een brijachtige massa. De onderbreking kan veroorzaakt worden door een embolus (zie aldaar) of door thrombose (zie aldaar); in het laatste geval ontstaat vaak vaatverkalking.
Door de leeken wordt gewoonlijk de algemeene voortschrijdende verlamming der krankzinnigen (Progressieve paralyse) H. genoemd; deze ziekte berust echter niet op verweeking der hersenen, maar op verkwijning en wegtering van de zenuwelementen in de hersenschors, hetgeen gepaard gaat met een voortschrijdend verval der geestelijke krachten en toenemende zwakte der spieren, tot verlamming toe. In den regel is de kleur van den verweekingshaard weinig of niet veranderd (witte H.), in andere gevallen treden tal van kleine bloedpuntjes op, en spreekt men van gele of roode H.Het begin eener H. (veroorzaakt door de afsluiting van een bloedvat) is in vele gevallen niet van een beroerte te onderscheiden. De verschijnselen hangen af van de plaats van den verweekingshaard. Wordt de verstopping van het bloedvat veroorzaakt door een embolus, dan is dit meestal in de buurt van de groeve van Sylvius, en zijn de meest voorkomende verschijnselen halfzijdige verlamming en spraakstoornissen. Bij de op vaatverkalking berustende seniele H., vindt men meestal slechts een voortschrijdende stompzinnigheid. De behandeling is doorgaans vruchteloos; de afstervende hersendeelen kunnen niet vervangen worden, en ook wanneer door resorptie der verweekte massa vanzelf genezing intreedt, blijven meestal de tijdens de ziekte ingetreden stoornissen grootendeels bestaan.
