alcaloïd uit de bladeren van Erythroxylon Coca, afkomstig uit Peru, die daar als genotmiddel gebruikt worden. De zoutzure verbinding wordt, het meest gebruikt.
C. veroorzaakt plaatselijke verlamming der gevoelzenuwen, voornamelijk als het op slijmvliezen gebracht wordt. De gevoelloosheid begint na 3—5 minuten en duurt hoogstens een kwartier; zij gaat bij de slijmvliezen gepaard met plaatselijke bloedarmoede (bleeke kleur) en verminderde afscheiding. Kleine giften veroorzaken een gevoel van welbehagen, grootere geven vergiftigings-verschijnselen: opgewondenheid, bleek gelaat, misselijkheid, in zware gevallen verdooving, versnelde ademhaling, krampen en dood. Bij voortgezet gebruik went men aan dit middel, maar treedt een toestand van chronische vergiftiging in, die onder geestesstoornissen en uitputting tot den dood voert.
C. wordt aangewend als plaatselijk gevoelloosrnakend en pijnstillend middel. Ook voor inspuiting in het ruggemerg ter verkrijging van meer uitgebreide gevoelloosheid, is C. een tijdlang in gebruik geweest, doch om zijn gevaarlijkheid weer verlaten. In de oogheelkunde kan C. moeilijk gemist worden.
