worden in de geneeskunde op verschillende wijze toegepast. Bij de natte of koude afwrijving wordt de zieke geheel ontkleed en (staande of zittende) omwikkeld met een in meer of minder koud water gedompeld en niet te sterk uitgewrongen laken, zoodat alleen het van een koude natte muts voorziene hoofd vrij blijft, terwijl de voeten rusten op een wollen deken.
Vervolgens wordt het laken door een helper met de vlakke hand met lange wrijvende streken stevig tegen het lichaam gedrukt, zoo snel mogelijk, zoodat de geheele bewerking ongeveer in een minuut kan plaats hebben. Dan wordt het natte laken afgenomen, een deken omgeslagen en de patiënt snel en krachtig droog gewreven tot hij warm wordt. De uitwerking van dit proces is zeer krachtig. Aanvankelijk wordt het bloed uit de vaten der huid naar de inwendige organen gedreven; het hart slaat langzamer maar krachtiger. Weldra vloeit het bloed naar de verwijde huidvaten terug, de ademhaling wordt sneller en dieper en de patiënt ondervindt een behagelijke warmte en een weldoende prikkeling der huidzenuwen. Blijft het warmtegevoel uit, dan moet de zieke kunstmatig worden verwarmd met warm drinken en warme kruiken.
De natte afwrijving mag niet worden toegepast bij. jonge kinderen, bejaarde lieden, bij sommige huidziekten en bij zwakke, sterk vermagerde patiënten. De temperatuur van het water, waarin het laken moet worden nat gemaakt, wordt door den geneesheer voorgeschreven, en bedraagt naar gelang van het geval 25, 20 of minder graden C.
