Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

JANSSENS VAN CALMTHOUT, PETRUS

betekenis & definitie

(Kalmthout ca 1530-Haaren 1572), Norbertijn van de Abdij van Tongerlo, pastoor te Haaren; hij trad in de orde van de Norbertijnen, werd op 24 januari 1556 gekleed en op 30 mei 1558 plechtig geprofest. In 1560 ontving Petrus Janssens de priesterwijding.

Als spreuk koos hij „Godsvrucht is tot alles nuttig”. Na zijn priesterwijding werd hij circatos van het klooster; hij had tot taak na te gaan of de kloosterregel goed werd onderhouden. Kort na de beeldenstorm werd hij benoemd tot pastoor van Haaren, waarvan Tongerlo het patronaatsrecht bezat. In de vrijheidsstrijd had de abdij, waartoe pastoor Janssens behoorde, de prins van Oranje gesteund met alle middelen, zich zelfs borg gesteld met haar goederen. Zij liet Willem van Oranje echter vallen na de bedreven gruwelen van Lumey en Sonoy, de bevelhebbers van de watergeuzen. In de nacht van 15 op 16 april 1572 werd pastoor Janssens in de pastorie te Haaren op het Eind door de geuzen van Den Briel vermoord.

Een zuster van het Franciscanessenklooster te ’s-Hertogenbosch heeft de daad beschreven. Het zou een bende zijn geweest van 5 a 6 man. Eerst sneden zij de priester zijn oren en zijn neus af. vervolgens hebben ze hem onthoofd. De huishoudster en de kapelaan werden geboeid achtergelaten. De moordenaars lieten een stuk papier achter met de woorden: „Dit hebben de geuzen van den Briel ghedaen.” In hetzelfde jaar werd ook in Fijnaart de pastoor door geuzen vermoord. Deze, Cornelius Luykx, werd omwille van het geloof opgehangen. Nog geen drie maanden na de moord op pastoor Janssens in Haaren stierven 19 geestelijken op 9 juli 1572 in Den Briel de marteldood, onder wie ook enkele Brabanders.De kerk van Haaren bezit nog twee portretten van pastoor Janssens van Calmpthout. Op initiatief van Anton van Oirschot werd door een comité een bronzen borstbeeld van het slachtoffer bij het gemeentehuis van Haaren onthuld. Het beeld werd gemaakt door Ton Buynsters, die ook de bronzen plaquettes met een afbeelding van Petrus Janssens ontwierp.

Bron: Anton van Oirschot, Petrus Janssens van Calmthout, een historische schets, 1978.

< >