Het schooltoezicht wordt door de Regeering geoefend
a. over de Hooge scholen door de colleges van Curatoren,
b. over de Gymnasia door den inspecteur van het gymnasiaal onderwijs en de plaatselijke colleges van Curatoren,
c. over de H. B. S. etc. door de inspecteurs en de plaatselijke commissies van toezicht, en
d. over het Lager Onderwijs door vijf hoofdinspecteurs en onder hen tal van inspecteurs, (terwijl in enkele groote inspecties (b.v. in Amsterdam) nog schoolopzieners aangesteld zijn), en voorts door de plaatselijke inspecteurs (in de groote steden) en schoolcommissies.
Wat het Bijzonder Lager Onderwijs betreft, vinden we naast het wettelijk voorgeschreven regeeringsschooltoezicht het toezicht van de besturen en voorts
a. in enkele scholen het toezicht van oudercommissies,
b. in tal van scholen het toezicht van de kerk, die zich vergewist of het onderwijs in overeenstemming is met haar confessie,
c. de inspectie van de groote vereenigingen voor Christelijk Onderwijs, n.l.
1°. de inspectie van de Vereeniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs;
2°. de inspectie van de Vereeniging voorchristelijk Volksonderwijs; en
3°. de onderlinge inspectie van Gereformeerd Schoolverband.
Over de Roomsche scholen wordt het toezicht geoefend door de bisschoppelijke schoolinspectie. Bij het Christelijk Middelbaar Onderwijs bestaan er Commissies van toezicht naast of uit Besturen gekozen; bij de Gymnasia vinden we colleges van Curatoren, terwijl eveneens over de Theologische School van de Gereformeerde Kerken te Kampen en de Vrije Universiteit te Amsterdam Curatoren op het onderwijs toezicht houden; voor de eerste inrichting worden de Curatoren gekozen door Particuliere Synodes dier Kerken, en voor de tweede door de Directeuren van de Vereeniging voor Hooger Onderwijs op gereformeerden grondslag. Ook voor de andere Hoogescholen, als b.v. de Handelshoogeschool, zijn er colleges van Curatoren, gekozen door de Vereenigingen of door haar besturen. Tenslotte zij nog vermeld, dat er van regeeringswege is ingesteld een algemeene Onderwijsraad, die zijn oog laat gaan over het geheele onderwijs, zoodat in ons vaderland aan toezicht geenerlei gebrek bestaat.
