is de vredesbeweging, het streven om den oorlog geheel uit te bannen en tot blijvenden vrede onder de volkeren te geraken. Die vredesgedachte is van zeer ouden datum.
Reeds bij de oude cultuurvolken in China, Griekenland en Rome vindt men hare sporen; terwijl in de Middeleeuwen en daarna verschillende uitgewerkte plannen zijn ontworpen om een duurzamen vrede te waarborgen.Velerlei stroomingen zijn in de vredesbeweging van den nieuweren tijd aanwijsbaar. In den pacifistischen ontwikkelingsgang dringen zich twee typen sterk naar voren.
In de eerste plaats valt te onderscheiden het z.g.n. utopistisch pacifisme, het mystieke type der vredesbeweging. De aanhangers dezer richting zoeken heil in moreele verheffing der menschheid, prediken weerloosheid op grond van medelijden en naastenliefde. Zij beroepen zich op de Christelijke liefde, doch met miskenning van den wezenlijken inhoud van de Heilige Schrift en der Bergrede. Het „vrede op aarde”, in een valschen naklank van Bethlehems engelenzang, is de hen bezielende leus.
Deze richting werd verdrongen door het z.g.n. wetenschappelijke, rationeele pacifisme. De oorlog moet en zal verdwijnen, niet omdat hij immoreel, doch wel omdat hij „onpractisch en oneconomisch” is. De menschheid zal inzien, dat de oorlogen schadelijk zijn; de menschelijke rede zal het geweld overwinnen.
Op meer dan een gelukkig resultaat kan het pacifisme wijzen, al zijn niet vele van zijn hooge verwachtingen werkelijkheid geworden. Ongetwijfeld is het een der factoren, waarop de daadwerkelijke vredesactie van den Volkenbond steunt.
De grondbeginselen van de bovengenoemde stroomingen kan de Christen nimmer deelen. Tot hem spreekt het woord der Heilige Schrift, in aangrijpenden ernst, dat de wereldvrede in deze bedeeling niet zal komen, dat wij zullen blijven hooren van oorlogen en geruchten van oorlogen.
Doch evenzeer kent hij het als zijn roeping en plicht, om met alle kracht mede te werken aan de ernstige poging om zoo mogelijk onder de volkeren het recht op vreedzame wijze te doen zegevieren.
