Geboren 1572, gestorven 1632, landgraaf van Hessen in de spannende jaren vóór den 30-jarigen oorlog (1618— 1648), was een Calvinistisch vorst, die in relatie met den Franschen koning Hendrik II, de Protestantsche Duitsche vorsten tot organisatie bracht. De tegenstellingen tusschen Roomschen en Protestanten, die tijdens het bewind van den onbeteekenenden keizer Rudolf van Habsburg eenigszins waren geluwd, hadden zich n.l. gedurende de regeering van Maximiliaan II weer verscherpt, zoodat nieuwe conflicten dreigden en onderlinge verbinding dringend noodzakelijk was.
Tegenover de Roomsche „Liga” sloten nu de Protestanten hun „Unie” en Maurits van Hessen was een van de vorsten, die daartoe den stoot gaven. Op grond van de indertijd gemaakte bepaling, dat de stenden in het godsdienstige den vorst te volgen hadden, legde hij aan zijn onderdanen den plicht op, de Unie te steunen en wilde hij het Calvinisme in zijn gebied staatsgodsdienst maken.
Hij ontmoette echter veel verzet èn van de zijde der Luthersche stenden (Calvinisten en Lutherschen stonden in die jaren vijandig tegenover elkander) èn van den kant der Roomsch-Katholieke edelen, die zelfs met de Liga gemeene zaak maakten. Daarover ontmoedigd, legde hij ten slotte zijn waardigheid neer, om zich geheel aan zijn studiën te wijden.
Hij was n.l. een geleerd man, die zeer uitgebreide kennis bezat op het gebied van letteren en wetenschap, alle Europeesche talen kende, benevens Hebreeuwsch en Perzisch; hij schreef theologische en grammatische verhandelingen en bewoog zich ook op het terrein van muziek en architectuur. In ’t bijzonder voelde hij zich aangetrokken tot de dramatische kunst; voor zijn hoftooneel componeerde hij herhaaldelijk zelf de stukken.
Een „collegium Mauritianum”, door hem te Cassel opgericht, bewaart de herinnering aan zijn wetenschappelijken naam.
