Een zeer merkwaardig man, werd te Alkmaar geboren en werd hier omstreeks het jaar 1555 Roomsch priester. Hij deed getrouw zijn dienst, maar was toch aanhanger van de Evangelische leer, ’t geen hij duidelijk in zijn preeken liet gevoelen.
Ook te Enkhuizen gaf hij zijn overtuiging niet prijs. Hij werd daarom in ’s-Gravenhage voor ’t gericht gedaagd en ondervraagd over kettersche gevoelens.
Op voorbede van Enkhuizer burgers werd het recht ten zijnen opzichte gesuspendeerd, nadat hij onder dreigementen en beloften was aangemaand van Christo en Zijn Woord te wijken. Cooltuyn week echter niet en opnieuw vermaand zijnde „van prediken” op te houden, hielp hij voortaan alleen de kranken en hield hij „heymelicke vermaninghen”.
Opnieuw voor de vierschaar gedaagd, stond de gemeente te Enkhuizen hem toe niet te verschijnen. Met moeite werd de vervolging tegen Cooltuyn gestuit, onder voorwaarde, dat hij òf zou inbinden òf Enkhuizen zou verlaten.
Hij deed het laatste en toog naar Alkmaar, ’t Verzet tegen Rome werd dus gaandeweg grooter, zoodat hij ten slotte alle ceremonieel verwierp. Toch zei hij Rome’s kerk niet vaarwel.Hoewel te Alkmaar tot voorganger benoemd, bleef hij hier slechts twee weken, mede door een verbod om te preeken. Maar hij kon ook nu niet zwijgen. Hij moest echter vluchten en begaf zich buitenlands en wel naar Emden. Hier schreef hij een „Boecxken”, waarin hij zich verdedigde tegen de beschuldiging, dat hij zijn leer niet met zijn bloed had bezegeld. Een martelaar te zijn tegen wil en dank achtte hij allerminst noodzakelijk. In Emden maakte hij op de gemeente een goeden indruk en 9 Juli van het jaar 1559 werd hij tot haar predikant beroepen.
Gearbeid heeft hij hier waarschijnlijk tot October 1567, in welk jaar hij gestorven is. In 1565 of begin 1566 is hij nog een korten tijd te Londen geweest.
Calvinist is Cooltuyn nimmer geweest. Hij was echter tegen het misbruik der sacramenten, het aanbidden des broods, der beelden en verstorven heiligen. De bijbel was zijn eenig richtsnoer. Vooral schold hij de mis voor „afgodt”. Zijn Boecxken Dat Evangeli der Armen houdt men voor een eereteeken voor den man. Sommigen denken, dat hij de belijdenis van Guydo de Bres heeft gelezen en goedgekeurd.
