1834—1892. Baptistisch predikant van Gereformeerde overtuiging.
Niet door universitaire opleiding, maar door de bijzondere leiding Gods gevormd en bekwaamd. Het voorbeeld zijner godvruchtige moeder, de lessen eener eenvoudige, streng calvinistische dienstbode, de toespraak van een onontwikkeld handwerksman in een kerkje der Methodisten trokken diepe sporen bij hem.
Op 16-jarigen leeftijd lid van „De Leekenpredikersassociatie” geworden, nam hij allerlei evangelisatiearbeid ter hand. Onverwachts kwam hij tot zijn eerste preek, in een eenvoudige boerenwoning.
Daarna hield hij, soms op mijlen afstands van zijn huis, avond aan avond godsdienstoefening. In 1857 werd hij te Waterbeach predikant, terwijl hij overdag onbezoldigd onderwijzer te Cambridge bleef.
Zijn toespraken bevatten allerlei illustraties uit de geschiedenis, aardrijkskunde en sterrekunde. Door zijn gezegenden arbeid kwam in het zeer goddelooze dorp een groote omkeer.
In November 1853 trad hij voor het eerst in Londen op voor een zeer klein gehoor in de New-Park-Street. Na korten proeftijd werd hij met eenparige stemmen beroepen.
Tot zijn dood toe was hij daar de talentvolle leider, man van groote menschenkennis en rotsvast geloof.
Door zijn enormen arbeid groeide de gemeente op verbazingwekkende wijze.
Er ontstond een sfeer des geloofs en des gebeds. Vele leden sterkten den leeraar door persoonlijke overgave tot verschillende diensten.Spurgeon was een vorst onder de predikers. 40 jaren lang verkondigde hij, soms 10 of 12 maal in één week, het Evangelie. Was zijn gaan naar Londen een geloofsdaad, de stichting van den Metropolitan-Tabernacle (1861) in een goddeloos stadsdistrict (een gebouw, dat f 372.000 kostte en 6000 menschen kon bevatten) was het niet minder. Te durven aannemen, dat in de enkele prediking van het Woord Gods (er was in den Tabernakel zelfs geen orgel) zulk een kracht schuilt, dat zij week aan week duizenden bij duizenden kan samenbrengen, is een heroïeke belijdenis van het Evangelie als een kracht Gods. In een eenvoudigen rok, zonder toga of bef, stond hij op het platform. Maar heel zijn gestalte deed denken aan Christelijken heldenmoed, rustend in geloovigen ootmoed. Met zijn zilveren stem, liefelijk als een harp en krachtig als een bazuin, verkondigde hij aan de onafzienbare schare, uit alle standen en rangen, vaak van verschillende nationaliteit, den éénigen Naam.
Spurgeon bewijst ontegensprekelijk, dat de Gereformeerde geloofsovertuiging de mildste en ruimste Evangelienoodiging niet uitsluit. Zijn prediking draagt naar vorm en inhoud een Engelsch karakter. Zij biedt geen Schriftverklaring naar Gereformeerden, oud-Hollandschen trant. Soms is zij motto-prediking. Meestal weinig rekening houdend met het tekstverband. Maar altijd predikt hij den vollen, rijken Christus voor arme zondaren, steeds vurig aandringend op bekeering.
Zonde en genade zijn hem de scharnieren van de poorten desheils. Als volksprediker een talent zonder weêrga. Rijk aan beeldspraak, doch niet altijd vrij van valsch vernuft. Een wonderbare kansel verschijning. Uniek als Londen zelf. Heel het menschelijk leven was zijn groot arsenaal.
Al het aardsche een spiegel van het geestelijke en eeuwige. Meer dan 2000 zijner predikatiën, in vele talen overgezet, zijn door de pers in alle werelddeelen verspreid. In 1863 bezocht hij ons land en trad dag aan dag tweemaal in kerken van verschillende gezindten op.
Deze guldenmond had ook een gouden pen. Zijn verklaring op de Psalmen Davids is een hoogstaand stichtelijk werk. Voorts bewerkte hij Het Evangelie des Koninkrijks, een practische commentaar op Mattheüs. Het Hooglied. De Wonderen en de Gelijkenissen van Christus.
Bovendien is hij auteur van heel een reeks populaire geschriften. Juweeltjes, tintelend van humor en vol van gezond Christelijke levenswijsheid. Spurgeon is een der meest geliefde volksschrijvers, wiens boeken vaak herdrukt en in vele talen vertolkt zijn. Man van het woord en van de pen, heeft hij zich in zeer bijzonderen zin betoond óók een man van de daad. Christelijk philanthroop bij uitnemendheid door onderscheidene stichtingen voor Inwendige Zending en barmhartigheid. Het Pastors-College, Weeshuizen, Aalmoezeniershuizen, Vereeniging voor Colportage.
Van deze alle was hij door zijn krachtige hand en scherpen blik de ziel. Hij gaf er niet alleen zichzelf voor, maar ook groote sommen gelds, en vroeg daarbij niet naar kerkgenootschap, doch breidde zijn liefde tot alle Christenen uit. Maar als het de heilige beginselen betrof, toonde hij zich stipt en streng. Zijn afscheiding van de Baptist-Union in 1887 is een kloek en moedig opkomen voor de zuivere belijdenis. Spurgeon had den geest van een hervormer. Hij bracht niet alleen zijn kerk tot vroeger ongekenden bloei, maar verwakkerde door zijn woord en voorbeeld het kerkelijk en godsdienstig leven in heel Londen.
De gouden lijst van Spurgeon’s schoon levenstableau is zijn oprechte godsvrucht, zijn groot geloof. Eén begeerte brandde in hem als een vuur: zielen te winnen voor Christus, zijn Heere. Hij is een van de geloofshelden der 19e eeuw. Een prediker van Gods genade met hart en ziel, met mond en pen, ja, met zijn gansche Ieven.
