Woordenboek van Eufemismen

Marc de Coster (2004)

Gepubliceerd op 17-08-2018

antisemiet

betekenis & definitie

Een algemeen meer aanvaardbare term dan jodenhater. De terminologie rond alles wat joods is, is gevaarlijk terrein want bijzonder gevoelig, vooral in de late twintigste eeuw. In 1970 nog werd van joodse zijde een kort geding aangespannen tegen Van Dale (zowel de uitgever als de bewerkers), omdat de in dit woordenboek behandelde begrippen rond ‘jood’ geen afdoende waarschuwing inhielden. De gewraakte passages werden door de rechter afgedaan als ‘niet onrechtmatig’, maar het dispuut ging verder tot eind jaren tachtig. In 1984 voerde het genootschap ‘Onze Taal’ een discussie over het al dan niet gebruiken van het woord ‘jood’ in onze woordenboeken.

Ook in andere taalgebieden is het een delicate kwestie gebleken. Zelfs in de late negentiende eeuw gebruikten Engelssprekenden merkwaardig genoeg de term ‘Arabs’ wanneer ze het over joden hadden. Een ander (Amerikaans) eufemisme was ‘Joosh’. Het zelfstandig naamwoord ‘antisemiet’ en het bijvoeglijk naamwoord ‘antisemitisch’ vallen te preferen boven anti-jood en anti-joods omdat joods een te zwaar beladen term is. Het woord antisemiet (naar het Hoogduitse Antisemit) werd in 1879 door W. Marr gemunt. Mondiaal werd het pas officieel bekrachtigd door de Israëlische premier Menachem Begin in de jaren zeventig van de twintigste eeuw. Hij had het over ‘antisemitische opmerkingen’ in de Egyptische pers. In nazi-Duitsland gebruikte men het eufemisme ‘Arisch’ (van Ariërs: Indo-Germanen) om nietjoden aan te duiden.

A. was een hevige antisemiet en geen week ging om, of hij bliksemde in zijn dagblad "t Keersken van den Lanteerne’ tegen het geheele Jodendom.

Herman Teirlinck: Mijnheer J. B. Serjanszoon Orator didacticus. Bussum, 1908, geciteerd in WNT

Vooral zijn tweede boek, ‘Een ongewoon gesprek met God’, zorgde voor veel ophef. Walsch werd gezien als een antisemiet omdat God hem vertelde dat de joden door Hitler bevrijd werden van hun aardse beslommeringen en daardoor opgewekt konden terugkeren naar hun schepper.

HP/De Tijd, 24-09-99

De literaire wereld houdt zich nogal stil. Als vooroordeel tegen De Telegraaf hierbij een rol speelt, raad ik twijfelaars aan het boek te lezen of contact op te nemen met de schrijver die helemaal kapot is van de zaak. Het is voor hem niet te verkroppen als. antisemiet te worden afgeschilderd.

NRC Handelsblad, 22-01-2000