Encyclopedie van Friesland

Prof. Dr. J.H. Brouwer (1958)

Gepubliceerd op 22-01-2020

OORIJZER

betekenis & definitie

Hoofdbedekking der vrouwen. Lang gezien als een soort nationaal symbool, dat zich uit de Germaanse schedelring ontwikkeld had (zie Fostedina).

Wrsch. dateert het O. uit het laatst der 16de eeuw.Lang is het een vrij smalle zilveren band met haken voor de muts geweest. Deze haken zijn eerst peervormig, krijgen ca. 1750 een vogelkopmotief en weer later de bladvorm. Naast het ‘smal zilveren’ heeft het ‘verguld koperen 0.’ bestaan. Zo kreeg men langzamerhand naast elkaar het ‘smal’ en ‘breed, koperen’, ‘zilveren’ en ‘gouden 0.’ De 19de eeuw brengt een snelle ontwikkeling. Het wordt gewoonte, dat boerenvrouwen op zon- en feestdagen het ‘breed’ gouden dragen met op het voorhoofd een ‘naald’ en aan de zijkanten van het voorhoofd de ‘veren’, soms met diamanten versierd. Het hoogtepunt ligt 1840-70.

Dan komt er, op sociaal-economische en hygiënische gronden, verzet. Een heftige strijd pro en contra wordt 1856 gevoerd. De tijd van ‘arm Frl.’ in de jaren 80 geeft het 0. de genadeslag, zie Flodder, Klederdracht der vrouwen.

Zie: Repert., 341.