Architectuurtractaten zijn geschreven of gedrukte werken over architectuurtheorie en architectonische problemen in algemene zin. Bij de ontwikkeling van het classicisme zijn zij richtinggevend. Wanneer in de traktaten ook de vijf orden worden beschreven, is er sprake van een ordenboek.
Vitruvius 'De Architectura' is het enige compleet overgeleverde geschrift over architectuur uit de Antieke Oudheid. De niet altijd duidelijke tekst en de afwezigheid van de oorspronkelijke afbeeldingen leiden tot interpretaties en aanvullingen vanaf de vijftiende eeuw. Alberti is de eerste met zijn 'De Re Aedificatoria, dat in 1485 voor het eerst in druk verschijnt.
Ook latere traktaatschrijvers baseren zich op Vitruvius. Voor de traditie van het classicisme zijn Sebastiano Serlio (deelpublicaties vanaf 1537), Andrea Palladio (I Quattro Libri dell' Architettura, 1570) en Vincenzo Scamozzi (L'Idea della Architettura Universale, 1615) van groot belang. In 1646 verschijnt een Nederlandse vertaling van Palladio, maar de belangstelling voor het werk van Scamozzi is in Holland veel groter.
