Lexicon Aardrijkskunde

Onbekende auteur (1983)

Gepubliceerd op 24-05-2021

Bhutan

betekenis & definitie

officiële naam Kingdom of

oppervlakte Bhutan, Druk-yul 47 000 km2

inwoners 1 298 000

hoofdstad Thimbu

staatsvorm absolute

staatshoofd monarchie Jigme Singye

reg. leider Wangchuk

idem

officiële taal Druk-ke

religies (Dzongkha)

boeddhisten,

munteenheid hindoes, moslems

ngultrum

BNP/hoofd US$ 80

lid van VN, UNCTAD,

WHO, FAO, ESCAP, IMF, Colombo Plan

Landschap en klimaat

Bhutan is een onafhankelijk koninkrijk in het oostelijk deel van de Himalaya, in het noorden begrensd door Tibet, in het westen door het Indiase protectoraat Sikkim en in het zuiden en zuidoosten door de Indiase deelstaat Assam en de Northeast Frontier Agency. Het land kan van zuid naar noord onderscheiden worden in een vochtig, subtropisch heuvelland tot 3000 m, een middengebied van 5000 tot

6000 m, waar het grootste deel van de bevolking woont, en een onherbergzaam noordelijk deel met een hooggebergteklimaat. Het zuidelijk heuvelland heeft behalve de hoogste temperaturen ook een aanzienlijke neerslag, tot enige meters per jaar.

Sociale gegevens

In Centraal-Bhutan is de bevolking geconcentreerd in de vruchtbare dalen van enige noord-zuid lopende rivieren. In het zuiden bestaat de begroeiing uit hoog savannegras en bamboewouden. De begroeiing in het midden bestaat uit tropische wouden en bergweiden. De veeteelt omvat runderen (jaks), schapen en geiten. De bevolking is samengesteld uit Tibetaanse volken (o.a. Lhopa) en Nepalese volken (o.a. Bhutia's, Lepcha's). Van de bevolking van 15 jaar en ouder kan slechts ca. 10% lezen en schrijven.

Economische gegevens

Niet alleen de sociale, maar ook de economische structuur was tot voor kort middeleeuws. Van de beroepsbevolking is 93% werkzaam in de landbouw, 5% in de dienstensector en 2% in de industrie.

In de dalen wordt rijst verbouwd, hoger in het gebergte granen, aardappelen en fruit. De watervloed wordt via een ingenieus dijkenstelsel en aquaducten geleid. Een middenstand heeft nooit bestaan in Bhutan, wel zijn er handwerkslieden.

Tot 1966 was er geen munteenheid en geschiedde de handel door de ruil van goederen; twee jaar later verscheen de eerste bank in het land.

Geschiedenis

Van de geschiedenis van Bhutan tot in de 9e eeuw is weinig meer bekend dan de bekering van de bevolking tot het boeddhisme. Eeuwenlang werd het land geregeerd door kasteelheren (penlops), uit wier midden een koning (deb raja) werd gekozen. De Engelsen veroverden het land in de 19e eeuw en maakten het in 1910 Brits protectoraat. In 1949 werd Bhutan min of meer onafhankelijk, hoewel het met India nauwe banden onderhield. De erfelijke monarchie dateert van 1907. De heersers zien zich in toenemende mate geplaatst voor eisen van maatschappelijke hervormingen, waaraan zij maar geleidelijk wensen toe te geven.

Krachtens een in 1949 tussen India en Bhutan gesloten verdrag is Bhutan gehouden op internationaal gebied advies van India te vragen. De laatste jaren interpreteert Bhutan het verdrag zodanig dat het India wel om advies vraagt, maar naar eigen inzicht beslist. In 1982 leek India zich bij deze interpretatie neer te leggen. Het ging ermee akkoord dat Bhutan zelf met China onderhandelde over de afbakening van de Sino-Bhutaanse grens, al diende Bhutan ook de Indiase belangen in het oog te houden. Ook leek India bereid Bhutan faciliteiten te bieden die het mogelijk maken dat Bhutan direct handel met derde landen (vooral Nepal en Bangladesh) kan drijven.

Bolivia

officiële naam República de Bolivia

oppervlakte 1 098 581 km2

inwoners 5 916 000

hoofdstad Sucre; La Paz regeringscentrum

staatsvorm republiek

staatshoofd Hernán Siles Zuazo

reg. leider idem

officiële taal Spaans; (Quechua;Aymaré)

religies rooms-katholieken

munteenheid Boliviaanse peso

BNP/hoofd US$ 570

lid van VN, UNESCO, UNCTAD, WHO, FAO, ILO, ECLA, OAS,

Andespact, IMF, Wereldbank, ALADI

Landschap en klimaat

Bolivia ligt in het westen van Zuid-Amerika in de Andes en grenst (evenals Paraguay) niet aan zee. Het klimaat is tropisch met een gemiddelde temperatuur van 13°C in het hoogland en 25°C in de rest van het land. In het lagere oosten valt jaarlijks gemiddeld 1500 mm regen, in het hoogland ca. 800 mm. Belangrijkste rivieren zijn de Desaguadero, afwatering van Titicaca Meer, en de Madeira, zijrivier van de Amazone.

Sociale gegevens

De bevolking is als volgt samengesteld: 65% Indianen, 30% mestiezen, 15% blanken. Driekwart van de bevolking woont in de Altiplano, met als dichtstbevolkte delen het gebied rond het Titicaca Meer. Het percentage van de stedelijke bevolking op de totale bevolking bedraagt 43,6. Ondanks een hoge zuigelingensterfte neemt de bevolking jaarlijks met ca. 2,6% toe. Van de bevolking van 15 jaar en ouder kan 37% lezen noch schrijven. Er zijn universiteiten te La Paz, Cochabamba, Oruro, Potosi, Santa Cruz en Sucre (sedert 1624). De oudste kunstuitingen dateren van de precolumbiaanse tijd, met als belangrijkste centrum Tiahuanaco. Bovendien zijn er talrijke overblijfselen van westerse kunst (sedert verovering door de Spanjaarden).

Economische gegevens

Landbouw is vanouds de basis van Bolivia's economie, hoewel de industrie sterk in opkomst is. Het land is rijk aan bodemschatten: ijzererts, edelmetalen, aardolie, non-ferrometalen. Ondanks een relatief gunstige economie hebben de vele jaren staat van beleg en onderdrukking van Bolivia een land van grote armoede gemaakt. Belangrijkste uitvoerprodukten zijn tin, aardolie, koper, koffie; uitgevoerd worden industrieprodukten en voedingsmiddelen.

Geschiedenis

Bolivia behoorde vanaf de 13e eeuw tot het Inkarijk, dat in 1538 definitief door de Spanjaarden werd veroverd. Onder leiding van Simón Bolívar en San Martin werd de onafhankelijkheid 6-8-1825 een feit. Vanaf 1839 werd Bolivia vnl. door militaire regimes geregeerd. In de loop van de 19e en 20e eeuw ging nogal wat grondgebied verloren: in de Pacifico-oorlog (1879-1884) verloor Bolivia de verbinding met zee, in 1903 een groot deel van het Acredistrict aan Brazilië en in de Chaco-oorlog (1928-1929 en 1932-1935) het grootste deel van het gelijknamige gebied aan Paraguay. De regeringen trachtten sindsdien het land financieel onafhankelijker te maken van het buitenland. Door de landhervorming van 1953 verloren de boeren hun interesse voor de revolutie, waardoor de politiek belangrijkste (en onrustigste) groep sindsdien de mijnwerkers en hun vakbonden vormen. Bolivia heeft altijd de naam gehad een van de minst stabiele landen van Zuid-Amerika te zijn, waar een militaire staatsgreep de meest gebruikelijke en veel gebruikte manier is om aan de macht te komen. De zeer democratische ' aandoende verkiezingen van 1979 en 1980 moesten Bolivia naar een regulier democratisch systeem terugvoeren, maar beide malen werd de uitslag door militair ingrijpen ongedaan gemaakt. In 1982 traden de militairen terug onder druk van de economische chaos en de roep van het volk en werd Siles Zuazo president.