een fijn geconstrueerd instrument waarmee de hemelstreken kunnen worden bepaald. De kompasnaald wijst niet naar de geografische, maar naar de magnetische pool. Deze afwijking noemt men de variatie.
Door de plaats op aarde en door het scheepsmagne-tisme ontstaat een tweede afwijking, die men deviatie noemt. De combinatie van variatie en deviatie veroorzaakt de „miswijzing” van het scheepskompas kompas. Door berekening van de correctie kan men aan boord van een schip de juiste koers bepalen; zie ook gyrostatisch kompas.
