Procureur, zaakwaarnemer, vertegenwoordiger van partijen in een burgerlijk rechtsgeding. Bij een procedure voor de rechtbank mogen partijen niet persoonlijk optreden.
Zij moeten dat doen door de bemiddeling van een ander, den pleitbezorger, procureur. De procedure begint schriftelijk. De pleitbezorger overhandigt aan den rechter een geschrift, waarin wordt uiteengezet, wat een partij eischt (conclusie van eisch). Na een paar weken wordt die beantwoord door een „conclusie van antwoord” en daarop volgen de „conclusies van repliek” en dupliek. Na deze schriftelijke uiteenzettingen volgt getuigenverhoor, rapport van deskundigen, verhoor van partijen op vraagpunten. Pas dan kunnen partijen, of hun pleitbezorgers, of hun advocaten mondelinge pleidooien houden.De procureur treedt alleen op in het gebied van de rechtbank, waartoe hij behoort; de advocaten kunnen door het geheele land hun praktijk uitoefenen. Voor 1879 was het ambt van procureur (pleitbezorger) niet vereenigbaar met dat van advocaat. Sedert dat jaar zijn beide ambten vereenigbaar. Een voorstel, om aan den advocaat het recht te geven buiten het rechtsgebied van zijn woonplaats als procureur op te treden, is verworpen. Men vreesde moeilijkheden, doordat alleen de procureur bekend is met de gebruiken bij een bepaalde rechtbank. Wil dus een advocaat beslag laten leggen op eenig goed buiten het rechtsgebied van zijn woonplaats, dan heeft hij de hulp van een procureur ter plaatse noodig.
Men spreekt van zaakwaarnemer, wanneer de procureur ook de mondelinge verdediging van de zaak op zich neemt. Het woord pleitbezorger is bij de juristen in onbruik geraakt. Men gebruikt het woord nog wel in figuurlijken zin voor iemand, die iets met kracht voorstaat.
