Papier, dat uit de hand gemaakt is, zooals dat vroeger steeds gebeurde. Men schepte de papierpap (een mengsel van papierstof en water) op een met gaas bespannen raam.
De werkman, die dat deed, heette schepper en zijn hulp, die den vorm omkeerde heette koetser. De schepper schepte een hoeveelheid pap in het raam, liet die over het gaas loopen en verdeelde de pap gelijkmatig over het gaas. Het water zakte door het gaas, de papierstof bleef er op liggen. De schepper schoof dan het raam naar den koetser en begon aan een nieuw vel. De koetser keerde het raam om over een doek of een stuk vilt. De papierpap had inmiddels samenhang genoeg gekregen, om bij het omkeeren van het raam aaneen te blijven en ongeschonden op het doek te vallen.
De koetser legde er een nieuw doek overheen en koetste daarop het volgende vel, totdat ten slotte een stapel ontstond van 160 vel papier, welke een post heette. Drie posten leverden een riem of 480 vel of 20 boek. De post werd geperst, de doeken of vilten weggenomen, het papier werd gelijmd en dan te drogen gehangen.Het raam of de papiervorm had een lossen rand (het deksel). Onder dien rand zakte de pap wat uit, van daar de onregelmatige rand, welke aan geschept papier eigen is. Gaas van gevlochten koperdraad gaf het zgn. velijnpapier. Als het gaas uit kettingdradenen inslagdraden bestond, kreeg men een ander oppervlak met dwarse lijnen. Papier met zulk een oppervlak, heette vergepapier. In het gaas vlocht men figuren, welke in het papier het watermerk gaven.
Het fraaie oud-Hollandsche papier is beroemd geweest. Vroeger drukte men prachtuitgaven op oud-Hollandsch papier; soms met de handteekening van den schrijver als watermerk. Nog langen tijd werd het als zegelpapier en bankbiljettenpapier gebruikt. Thans is het geheel verdrongen door het machinaal vervaardigde papier, dat niet in vellen, maar als een baan gemaakt wordt. Door op afstanden een verdunning in de baan te maken en het papier daarop af te scheuren, bootst men den uitgeloopen rand na. Er zijn nog enkele oude molens op de Veluwe, waarin men nog papier „schept”. De grondstof bestaat uit lompen.
