Wetenswaardig Allerlei

T. Pluim (1922)

Gepubliceerd op 25-01-2017

Koppermaandag

betekenis & definitie

Koppermaandag aldus heet de Maandag na Driekoningen (6 Januari) ; hij werd vroeger met uitbundige vrolijkheid gevierd. Het volk liep gemaskerd langs de straten om giften aan de huizen in te zamelen en die 's avonds in uitgelaten pret te verteren. Sommige gilden hadden op dien dag eveneens feest, vooral de boekdrukkers ; vandaar waarschijnlijk, dat nog steeds op dien dag de drukkers hun Wandkalenders aan hun klanten aanbieden.

De afleiding van 't woord is onzeker; men meent dat koperen gevormd is van „coppe" d. i. drinknap (ons „kop" of „kom"). Kracht van gewijsde. Men leest vaak: het vonnis is in „kracht van gewijsde" gegaan, d. w. z. de termijn, om in hoger beroep te komen, is verstreken en het vonnis is van kracht geworden. Immers, als een rechter een vonnis velt, staat dit nog niet onherroepelijk vast, het kan nog niet onmiddellijk worden uitgevoerd, bijv. het betalen van boete, het ondergaan van gevangenisstraf, enz. ; de wet verleent n.1. den veroordeelde het recht om in hoger beroep te komen ; is echter de wettelijke termijn, daarvoor gesteld, verstreken, dan kan er aan het vonnis niets meer gewijzigd worden en het wordt uitgevoerd (de boete betaald, enz.).
Gewijsde is het verl. deelwoord, zelfstandig gebruikt, van het oorspronkelijk zwak vervoegde werkw. wijzen, d. i. vonnis wijzen, thans is het sterk : het „gewezen" vonnis, ter dood „verwezen."