Gepubliceerd op 16-11-2020

Waterspreeuw

betekenis & definitie

Cinclus cinclus (Linnaeus: Sturnus) 1758. De enige europese Zangvogel, die ónder water zijn voedsel kan vinden.

De vogel is bijna zo groot als een Spreeuw en heeft ook de overwegende donkere kleur van deze, maar de borst is wit. In de Lage Landen broedt de middeneuropese ondersoort (zie Roodbuikwaterspreeuw) aan (berg)beekjes, maar in N is deze biotoop zeldzaam. Als trekvogel en wintergast komt de noordeuropese ondersoort (Zwartbuikwaterspreeuw) iets vaker voor, maar toch nog tamelijk zeldzaam (zie sub Wetterlyster). De vermoedelijk eerste wn. (tevens vangst) in N was eind november 1759, waarover C Nozeman in 1760 publiceerde: Beschrijving van de waterspreeuw, Uitgez. Verh. V, p.68-76, met plaat.

Deze wn. was er wellicht ook de reden van dat de Waterspreeuw, ondanks zijn zeldzaamheid h.t.l., al in deel I van NV (1770) werd behandeld. Houttuyn 1763 gebruikte dezelfde naam (p.479) voor Linnaeus' 4e 'Spreeuw', "Sturnus Cinclus": "Van deezen, dien LINN^US te vooren onder de Kwikstaarten geplaatst hadt, wordt by de Schryvers gesproken onder den naam van Water-Merel, en dus wordt hy Merle d’Eau geheten van BRISSON, die hem onder de Strand- of Moerasloopers (Tringx) plaatst. De Italiaanen, in 't Milaneesche en daar omstreeks, noemen hem Folot of Falunt d’Acqua, de Duitschers Wasser-Amsel, Bach- of See-Amsel, de Engelschen Water-Ouzel of Water-Crake. Wy kunnen 'er gevoeglyk den naam aan geeven van Water-Spreeuw." Ook B&O 1822 voeren deze laatste naam, precies zó gespeld.De wetenschappelijke naam Cinclus <Gr KiyKAog kïnklos, een watervogel bij Aristoteles, Aristophanes en anderen. In Jonston 1660 staat de naam "Cinchli" op Tab.53 bij een vogel die gemakkelijk als Waterspreeuw te herkennen is.

Voor achtergronden bij E Dipper (=Waterspreeuw) zie sub Duiker.