Gepubliceerd op 16-11-2020

Uts

betekenis & definitie

Naam voor de Huismus in Brunssum (L) [WLD2001 p.51].

ETYMOLOGIE Swanenberg 2000 schrijft dat de naam Uts "misschien toegevoegd kan worden aan de groep van 'kwetter- en kwebbel'-namen zoals (Huis)Kets, (Huis)Klut(s), Kloerts, Huiskretser, (Huis)Kwak, Huiskwakel, Kwekkel etc." (p.149). Dat is misschien zo, als ook Jiets ← en Guuts daaraan toegevoegd mogen worden en Uts een 'voortzetting' of een 'kruising' is van deze laatste twee. Het is echter ook denkbaar dat Uts het metanalytische product van Muts is, een in Limburg regelmatig voorkomende variant van Mus [WLD p.50]. Uts zou dan kunnen zijn ontstaan uit [eem muts] waarin de n van een (van: [een muts]) werd geassimileerd.

Als reden voor veel alternatieve Mus-benamingen in Limburg geven Goossens 1988 en Swanenberg 2000 op dat Mus (/mus) in delen van Limburg zich ontwikkeld heeft tot de betekenis 'vogel(tje) in het algemeen', parallel aan de betekenisverruiming van Sp pajaro en roemeens pasare tot 'vogel' (oorspr. betekenden deze woorden, die van Lat Passer afstammen: 'Huismus'), daardoor heeft men ook in het Sp en het roemeens naar andere woorden voor 'Huismus' moeten grijpen: Gorrión [Bibic 1995], Vrabie [Vasiliu 1968].