Gepubliceerd op 16-11-2020

Sterns Stirns

betekenis & definitie

Friese namen voor N Stern. Stirns is officieel fries [viF 1977; Bibic 1995].

Op Ameland ook Starns 'Visdiefje', en meslänzers Stan 'Visdiefje' op Terschelling. Stirns wordt [steens] uitgesproken. In delen van het westerlauwers spraakgebied komen ook Stern [uitspraak sten] en Sten voor [ViF p.801]. Een opvallend verschil met N Stern is de slot-s, die Dyk [in litt. 000822] verklaart vanuit fries Stjerring, Stjirring en Stjarring [Waling Dykstra 1911] als assibilatie-verschijnsel. Een parallel is Groningen > (fries) Grins. Een met -ing vergelijkbare uitgang ziet men in noordfries Tiarenk, Tiarnk [Wüst 1970 p.210; De Vries 1912 p.115-116], noordfries Sternk 'Reuzenstern' op Amrum en Föhr [De Vries 1928 p.102] en deens (?) Skrieltjernk 'Reuzenstern' [de Vries 1912 p.115]. Het is niet zeker dat de uitgangen -ing en -enk verkleiningsuitgangen zijn, gezien het voorkomen bij namen voor de (grote!) Reuzenstern.Het verkleinwoord van Stirns is Stirntsje een friese volksnaam voor 'Zwarte Stern', een kleine Sternsoort.

Een mooie oude vermelding van de naam is in HG 1669 (p.I-364): "Die Frießländer nennen diesen Vogel ein Stirn ...", mogelijk teruggaand op Gesner 1555. Bij de Friezen was er dus al een inheemse naam vóór er (rond 1763, vgl. sub Stern) iets uit het wetenschappelijk-Lat (daar Sterna) geleend zou zijn.

< >