Verklarend woordenboek Nederlands-Indië

Pieter Johannes Veth (2003)

Gepubliceerd op 15-08-2017

guttegom

betekenis & definitie

guttegom [gomhars]. Een bekende gele, harde en blinkende, als verfstof en als geneesmiddel gebruikte soort van gom of hars, die men verkrijgt van verschillende Indische bomen van de familie der Clusiaceeën. Ofschoon de guttegom thans meest van Ceylon wordt aangevoerd, waar ze doorgaans van Stalagmites ovalifolius wordt verkregen, is echter de ware van oudsher bekende guttegomboom de Garcinia Cambogia (Cambogia gutta L.), die mede op Ceylon en, vandaar ingevoerd, op Java voorkomt. Doch de naam Cambogia wijst op het gewest dat men (waarschijnlijk niet ten onrechte) voor het eigenlijk vaderland van deze boom hield, namelijk Cambodja in Achter-Indië. De Engelse naam van de guttegom, gamboge, laat zich daaruit geredelijk verklaren.

In het Spaans en Portugees, uit welke talen wij de namen van zovele Indische handelswaren hebben overgenomen, komen voor de guttegom de volgende namen voor:<BR>1. Gomma rom. Portugees. Hier is het tweede lid van de naam het Maleise rong, waarmee in die taal de guttegom wordt aangeduid.<BR>2. Gomma gambo. Spaans. Hier is het tweede lid naar alle schijn een verbasterde of verminkte vorm van Cambodja of Gamboge.<BR>3. Gomma gutta. Spaans en Portugees (ook in ’t Frans gomme gutte). Hier is gutta het gewone Maleise woord voor gom, gĕtah, dat in dezelfde vorm ook in gutta-percha voorkomt. Misschien heeft het Latijnse gutta ‘druppel’ (de gom vloeit druppelsgewijs uit de bomen), op de Europese schrijfwijze van deze Maleise naam invloed gehad. Hoe het zij, gomma gutta betekent gom-gom. Beide leden van de naam beduiden hetzelfde in verschillende talen. Toch is daaruit door eenvoudige omzetting ons guttegom ontstaan, dat in ieder geval verkieslijk is boven gittegom, zoals soms wordt geschreven en uitgesproken.