Gepubliceerd op 24-06-2025

een Lazarus

betekenis & definitie

Iemand die vol zweren en puisten zit. Naar de bedelaar uit de gelijkenis van Lazarus (God helpt) en de rijke.

En er was een bedelaar, Lazarus genaamd, vol zweren, nedergelegd bij zijn voorportaal, die verlangde zijn honger te stillen met wat van de tafel van de rijke afviel; zelfs kwamen de honden zijn zweren likken (Luc. 16:20-21).

Opm.: uit de gedachte dat de ziekte van de bedelaar melaatsheid was, ontstonden lazarie of lazarij, melaatsheid, lazarusklep, klepper of ratel waarmee de bedelende melaatsen moesten lopen om de gezonde mensen te waarschuwen, lazaret, veldhospitaal of ziekenhuis voor besmettelijke ziekten, misschien genoemd naar de heilige Lazarus, patroon der melaatsen, zijn mond gaat als een lazarusklep, hij praat (ratelt) maar steeds door, Krijg het lazarus! verwensing, Lazarussteeg, straatje nabij het Leprozenhuis te Amsterdam.

In de volkstaal kent men nog verschillende woorden en uitdrukkingen die met het bovenstaande in een zeker, niet altijd even duidelijk, verband staan: Ben je belazerd? ben je niet goed wijs? wat mankeert je? Ik woel me belazerd, ik voel me ziek, ook wel: ik voel me bedrogen, iemand belazeren, iemand bedriegen, een lazarushoofd, een hoofd bedekt met zweren, Lazer op! maak dat je wegkomt!, van de trap gelazerd, van de trap gevallen, zich het (lep)lazarus schrikken, heel erg schrikken, hij lazerde de hele boel van de tafel, hij gooide alles van de tafel, Lig toch niet te lazeren! zeur toch niet zo! Dat lazert niet, dat doet er niet toe, iemand op zijn lazerij geven, iemand een pak slaag geven, geen lazerij uitvoeren, niets uitvoeren, hij was lazarus, hij was stomdronken. Volgens sommigen moet men bij deze laatste uitdrukking denken aan de andere in de bijbel genoemde Lazarus, namelijk de broer van Maria en Marta, die door Christus uit de dood werd opgewekt. En na dit gezegd te hebben, riep Hij met luider stem: Lazarus, kom naar buiten! De gestorvene kwam naar buiten, de voeten en de handen gebonden met grafdoeken, en er was een zweetdoek om zijn gelaat gebonden. Jezus zeide tot hen: Maakt hem los en laat hem heengaan (Joh. 11:43-44).

De betekenisovergang lazarus = dronken verklaart men uit de woordspeling dat hij is opgewekt zowel kan betekenen ‘hij is uit de dood verrezen’ als ‘hij is vrolijk’, deze laatste betekenis in verband gebracht met het begrip dronkenschap. De verklaring lijkt vergezocht, maar het zij nogmaals gezegd: de hierboven genoemde betekenissen zijn niet alle even duidelijk.

Opm.: een lazarusklep is behalve een ratel (zie hierboven) ook een in de Middellandse Zee levende mantelschelp (Spondylus gaederopus).

< >