koninkrijk in de Himalaja, begrensd door China (Tibet) en India, 141 577 km2, 15 min. inw. Hoofdstad: Katmandoe.
ECONOMIE
De bevolking, van wie slechts 5 % verstedelijkt is, nam de laatste jaren met gemiddeld 2,2 % in aantal toe. De geboorten- en de sterftecoëfficiënt bedroegen in 1981 resp. 38,6 ‰ en 18,4 ‰. De beroepsbevolking telt 649 9000 personen, van wie ruim 92 % in de landbouw werkt. 2 326 000 ha (17 % van de oppervlakte) wordt gebruikt als akkerland. 1 786 000 ha (12 % van de cultuurgrond) is weidegrond. De belangrijkste landbouwprodukten zijn rijst (2,3 mln. t) en maïs (0,6 mln. t). De veestapel bestaat uit 7 mln. runderen, 4,3 mln. buffels, 2,4 mln. schapen en 2,5 mln. geiten. Er worden rijst en jute uitgevoerd, vooral naar India. Nepal beschikt over slechts enkele natuurlijke grondstoffen.
Er wordt mica ontgonnen ten oosten van Katmandoe. Ook zijn er kleine voorraden bruinkool, koper, kobalt en ijzererts. De rivieren worden gebruikt voor de produktie van hydro-elektrische energie. Twee hydro-elektrische projecten, die tot stand komen met behulp van internationale financiële bijstand, zullen aan het eind van de jaren tachtig produktief worden. Zij zullen ook kunnen voorzien in de energiebehoeften van Noord-India.
Gedurende het vijfde vijfjarenplan (1975 —80) werden nieuwe industrieën opgezet, o.a. voor geneesmiddelen, textiel, landbouwgereedschap en papier en pulp. Men slaagde er in deze periode niet in de beoogde jaarlijkse groei van het nationale inkomen met 4-5 % te bereiken. De groei bleef beperkt tot 2 %.
Het zesde vijfjarenplan (1980- 85) beoogde een jaarlijkse groei van 5 % van het BNP. Bijna een derde van de uitgaven werd geïnvesteerd in de landbouw en de irrigatie. De regering streefde naar economische diversificaties (o.a. katoen- en papierindustrie). Men verwacht dat meer dan 50 % van de kosten die met het zesde vijfjarenplan gemoeid zijn door buitenlandse hulpverleners wordt betaald. De belangrijkste zijn India, Japan, de BRD en de Volksrepubliek China. In 1978 bereikten China en Nepal overeenstemming over een grote uitbreiding van de commerciële en economische relaties. China financiert verscheidene ontwikkelingsprojecten.
POLITIEK
In 1972 werd koning Mahendra door zijn zoon Birendra Bir Bikram Shah Dev opgevolgd. Er vond dat jaar een politieke crisis plaats ten gevolge van voedseltekorten, veroorzaakt door misoogsten, en van ontevredenheid over het uitblijven van enige liberalisering van het regime: men eiste het herstel van de in 1960 afgeschafte parlementaire democratie. Er werd een adviescommissie benoemd om aanbevelingen te doen ter versterking van het bestaande, op de dorpsraden gebaseerde partijloze regeringssysteem (panchayatsysteem). De oppositie van het verboden Nepali Congress, die vanuit India door ex-premier B.P.Koirala werd geleid, nam toe. In 1977 trad een nieuwe regering aan die een iets liberalere koers volgde en talrijke gevangen leden van het Nepali Congress vrijliet. Het regime bleef echter een absolute monarchie, ook al kondigde de koning na studentenacties in 1979 staatkundige hervormingen in democratische zin aan.
Bij referendum sprak een meerderheid voor het volk zich op 2.5.1980 echter uit voor handhaving van het panchayatsysteem en tegen de invoering van een meerpartijensysteem. In zijn
buitenlandse politiek toonde Birendra zich een voorstander van de erkenning van de neutraliteit van Nepal in het geval van een oorlog tussen India en China.
Na een grondwetswijziging eind 1980 vonden in mei 1981 parlementsverkiezingen plaats; de opkomst bedroeg 51 %. De door de regering gesteunde kandidaten verwierven slechts 41 van de 112 te vergeven zetels; de rest ging naar onafhankelijke politici, waarvan sommigen behoorden tot officieel verboden partijen. Het nieuwe parlement koos in juni de gematigde liberaal Surja Bahadur Thapa opnieuw tot premier. Op lager niveau werden in 1982 rechtstreekse verkiezingen gehouden voor stads- en dorpsraden, waarbij vooral gematigden de overhand kregen op de linkse en rechtse extremisten.
In 1982 overleed oud-premier Koirala, die in de voorgaande jaren een fervent voorvechter van verzoening tussen het hof en de democratiseringskrachten was geweest. Verwacht werd dat na zijn dood de meer radicale elementen in zijn Nepali Congress aan invloed zouden winnen. Premier Thapa poogde door talrijke belastingfaciliteiten buitenlandse investeringen aan te trekken en de industrialisatie te bevorderen. In juli 1983 werd hij echter op beschuldiging van wanbeleid tot aftreden gedwongen. Hij werd opgevolgd door Lokendra Bakadur Chaud.
LITT. L.S.Baral, Political development in Nepal (1980).
