Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 10-01-2019

Lentepunt

betekenis & definitie

Lentepunt, - het punt, dat de zon den 20en Maart bereikt, snijpunt van de Ekliptika en den Evenaar. Zie NACHTEVENING. Het l., ook wel genoemd het punt Aries, het punt Ram, het voorjaarsnachteveningspunt, is het nulpunt voor de telling der Rechte Klimming en der Lengte (aan den hemel); zijn uurhoek, dien men ook de rechte klimming van het Zenith, of van den meridiaan zou kunnen noemen, heet sterretijd. Het l., dat langs de ekliptika terugschuift met een bedrag van ongeveer 50" per jaar (precessie), wordt op de volgende wijze bepaald.

Men meet in de tweede helft van Maart de middaghoogte der zon (met behulp van een meridiaankijker) en tevens haar rechte-klimmingsverschil met een ster, d. w. z. het verschil in doorgangstijd door den meridiaan, afgelezen op een nauwkeurig gecontroleerd uurwerk. De hoogte geeft in verband met de breedte der plaats van waarneming de declinatie der zon. Wordt deze op 20 Maart negatief gevonden, den 21en positief, dan geeft een eenvoudige interpolatie het oogenblik, dat de zon het l. passeerde (dus de declinatie nul had) en tevens het rechte-klimmingsverschil met de waargenomen ster voor dit oogenblik, d. w. z. — daar nu ook de rechte klimming der zon nul is — de rechte kl. der ster. In de praktijk bepaalt men zich niet tot twee datums en evenmin tot één ster. Overigens is de rechte kl. van één ster bekend, dan geeft de waarneming van r.-kl. verschillen (d. i. van verschillen in doorgangstijden) de r. kl. van andere sterren. De bekende r. kl. eener ster stelt in staat, het onzichtbare l. op elk gewenscht oogenblik weer terug te vinden. Het is door de reeds in 1675 begonnen en sindsdien onafgebroken voortgezette waarnemingen te Greenwich, dat men in staat is geweest, de beweging van het l. (precessie) nauwkeurig te bepalen.