Heimachine - bestaat uit een stoommachine en een stoomketel, te zamen met een lierwerk gemonteerd op een gestel, dat op 4 wielen rust en dus gemakkelijk verplaatsbaar is. Het eind van het heibloktouw (zie HEISTELLING) is op den liertrommel gewonden, waardoor de machine in staat is het werk van de heiploeg over te nemen. Op de krukas van de machine is een groot tandwiel aangebracht, werkende op een kleiner wiel, vast aangebracht op de trommelas van de lier. Op deze as, die , in twee lagers rust, is aan het andere eind, schuifbaar in de asrichting, een kegelvormige schijf aangebracht, terwijl zich tusschen deze twee elementen de touwtrommel bevindt, draaibaar op de as, met aan den kant van de kegelschijf een kegelvormige indraaiïng gelijk aan de kegelschijf.
Wordt de machine in gang gezet, dan draait de as met de kegelschijf, terwijl de touwtrommel in rust is. Duwt de machinist door middel van een handel de kegelschijf in den trommel, dan wordt deze door de wrijving meegenomen en wordt het heitouw opgewonden, m. a. w. het blok geheschen. Trekt hij de kegelschijf terug, dan wordt de trommel door het gewicht van het blok snel afgewonden, m. a. w. het blok gestreken. Een dergelijke machine is voorgesteld in fig. 1. De geheele inrichting, bestaande uit heimachine en heistelling, heet s t o o m t r ekhei. Fig. 2 stelt voor een stoomblokhei, door de Haarlemsche Machinefabriek geleverd, waarbij machine en heistelling op een gemeenschappelijk onderstel zijn aangebracht.
Deze inrichting is gemakkelijker bedienbaar. Stoomhei noemt men een inrichting zonder heistelling, waarbij het heiblok vast bevestigd is op een zuigerstang, waarvan de zuiger a) door den stoom wordt opgeheven, waarna door het uitlaten van den stoom het blok door zijn eigen gewicht op den paal valt, of b) door de directe werking van den stoom het blok op den paal slaat. Bij de electrische heimachine is de stoommachine vervangen door een electromotor. Voordeelen: wegvallen van den stoker, veel geringer gewicht, de machine is onmiddellijk dienstvaardig. Een bezwaar is, dat gelegenheid aanwezig moet zijn voor aansluiting op een net van de juiste stroomsoort.
