(tema) [Gr., stelling], o. (-’s),
1. onderwerp waarover men denkt, spreek of schrijft;
2. grondgedachte, motief, m.n. in de beeldende kunsten, de litteratuur, de muziek; (zegsw.) nieuwe variaties op een oud thema;
3. schoolopgave, meestal vertaling van losse zinnen in of uit een vreemde taal. Het muzikale thema is opgebouwd uit een aantal motieven en heeft melodische en/of ritmische karakteristieken. Het thema kan vrij compact van structuur zijn (fuga) of een uitgebreide periodebouw hebben (b.v. langzame sonatedelen). Het kan op een telkens andere manier worden uitgewerkt (thema met variaties), maar ook, met geringe veranderingen, telkens terugkeren in de compositie (passacaglia).
