[Fr.], o. (-en),
1. (economie) opbrengst van belegde gelden, uitgedrukt in procenten per jaar: het van obligaties van een belegging; opbrengst aan gereed produkt in verhouding tot de hoeveelheid gebruikte grondstoffen;
2. (ook: nutsfactor, nuttig effect), symbool r;, energieverhouding van een machine, installatie enz.: m.n. die van de afgegeven energie tot de toegevoerde energie, veelal uitgedrukt in procenten en altijd kleiner dan 1 (100 %) door verliezen aan warmte, wrijving, inwendige lekkage, enz.: het rendement van een stoommachine; hoeveelheid licht die een elektrische lamp geeft in verhouding tot de toegevoerde energie; (ook overdr.) studierendement.
ECONOMIE
Bij het berekenen van het rendement van een onderneming zijn drie problemen van belang: hoe berekent men de jaarwinst (b.v. met welk afschrijvingssysteem), welke verwachtingen heeft men ten opzichte van de winstontwikkeling (daar het om de toekomstige winst gaat) en welke kapitalisatievoet/rendementseis neemt men. Voor de laatstgenoemde kan men een aanknopingspunt vinden bij de koers/winstverhouding van aandelen ter beurze.
WARMTELEER
Uit ervaring weet men dat de arbeid op een stelsel uitgeoefend integraal in warmte kan worden omgezet (b.v. wrijving van twee stenen in een watermassa), het is echter onmogelijk warmte aan een stelsel te onttrekken en volledig in arbeid om te zetten. Een isothermische expansie, b.v. van een ideaal gas, kan slechts doorgaan tot zijn druk de tegendruk benadert. Er is dus een reeks processen nodig om het systeem in zijn oorspronkelijke toestand terug te brengen, met andere woorden een cyclus. Alle deelprocessen van een cyclus bestaan uit een warmtestroom van of naar het systeem en uit het leveren van arbeid aan of door het stelsel, q1 en q2 zijn resp. de hoeveelheden warmte afgegeven aan een door het stelsel en W is de netto-hoeveelheid arbeid door het stelsel geleverd, q1 en q2 zijn positief terwijl W positief of negatief kan zijn al naargelang men met een arbeidsof koelproces te maken heeft (bij dit laatste spreekt men dan echter van nuttig effect). Steeds geldt:
W =q1,-q2 zodat het thermisch rendement η = W/q1, = 1-q2/q1 Soms spreekt men ook van exergetisch rendement waar een verhouding wordt gemaakt van de energiehoeveelheden die aan en door het stelsel geleverd worden.
