Italiaans schrijver, *22.8.1852 Faenza, †8.10.1909 Casola Valsenio. Oriani schreef vaak autobiografische of moralistische romans en toneelstukken, maar is vooral bekend door zijn historische polemisch-politieke werken.
Pas na zijn dood werd zijn werk, waarin hij zich o.a. een voorstander van de Italiaanse kolonisatie in Afrika toont, gewaardeerd, m.n. in nationalistische en later in fascistische kringen. Zijn verzamelde werken werden door B.Mussolini zelf uitgegeven (30 dln. 1923–32). Zijn hoofdwerk La lotta politica in Italia (1892) is een weidse studie over de Italiaanse geschiedenis van 476 n.C. tot en met de bevrijdingsoorlogen (Risorgimento). Nog scherper tekenen zich Oriani’s politieke ideeën af in La rivolta ideale (1908), waarin hij aan zijn religieuze gezindheid en aan zijn romantische idealisme uiting geeft.Werken: romans: No (1881), Gelosia (1894), Disfatta (1896), Vortice (1899), Olocausto (1902).
LITT. B.Buscema, Arte, storia, umanità in A.Oriani (1955); Q.Bruno Bianchi, La vita (1965).
