[Gr. neos, nieuw, Lat. tenere, tegenhouden, vernieuwing tegenhoudend],
1. het verschijnsel dat bij dieren die normaal op een bepaalde tijd zouden moeten metamorfoseren van larve tot volwassen dier (zoals insekten, amfibieën) deze gedaanteverwisseling wordt uitgesteld of zelfs geheel uitblijft;
2. onvolkomen ontwikkeling van een orgaan.
Dieren die neotenie vertonen, blijven in larvale gedaante voortleven en kunnen ook aldus tot voortplanting komen. Het verschijnsel is vooral bekend bij salamanders, waar het ook het eerst werd vastgesteld en waar het optreedt in samenhang met een abnormaal ontwikkelde schildklier. De neotenische toestand kan meer of minder stabiel zijn. Bij b.v. de axolotl treedt slechts door experimenteel ingrijpen (bij hoge uitzondering spontaan) de volwassen landvorm op. Er zijn salamanders, b.v. de olm, Proteus anguinus, die nooit gedaanteverwisseling, zelfs niet experimenteel, te zien geven. Dergelijke vormen moet men als neotenische dieren beschouwen: het vermogen tot gedaanteverwisseling is voorgoed verloren gegaan. Ook bij andere dieren (o.a. wormen) kan men dergelijke toestanden waarnemen, maar dan meestal minder duidelijk.
