v./m. (-nen), een apparaat voorzien van gloeielementen, die ultraviolette stralen uitzenden.
(e) Een hoogtezonbehandeling wordt veelal thuis uitgevoerd, maar kan beter worden toegepast onder deskundige leiding. De individuele gevoeligheid wisselt sterk: de man is gevoeliger dan de vrouw, de gevoeligheid is het grootst tussen 20-50 jaar, blonde mensen met een blanke huid zijn veel gevoeliger, de gevoeligheid neemt toe vóór de menstruatie en gedurende de zwangerschap; ook sommige ziekten geven een verhoogde gevoeligheid. In verband hiermee dient men steeds, voordat men een hoogtezonkuur begint, een gevoeligheidstest te doen om de gewenste dosis te bepalen. De kuur verloopt volgens een schema waarbij de dosis geleidelijk wordt opgevoerd. Te lang doorgaan met een hoogtezonkuur heeft geen zin (behalve kosmetisch), omdat door de bestraling de huid verdikt zodat de effectiviteit van de bestraling sterk af neemt. Bestraling met ultraviolette stralen (uv) geeft, toegepast op de menselijke huid, een roodheid (erytheem).
Verder treedt er pigmentvorming op, deels zich ontwikkelend uit het erytheem (het indirecte pigment), deels ook door de directe werking van het ultraviolet (direct pigment), maar in de aanpassing aan het zonlicht is het dikker worden van de huid belangrijker gebleken. De belangrijkste werking van het uv is wel de antirachitische werking. Hierop berust ook het resultaat van de héliothérapie en hoogtezonbehandeling van huid tuberculose. Het uv activeert het in het weefsel aanwezige provitamine-D.
De verschillende werkingen van het uv worden veroorzaakt door stralen met een specifieke golflengte. Het totale golflengtegebied reikt van 0,18— 0,4 μm. Bacteriedodende werking wordt veroorzaakt door een golflengte met een maximum bij 0,26 μm, het erytheem door een golflengte met een maximum bij 0,3 μm, antirachitische werking door een golflengte van 0,28 μm. De voornaamste werking van uv bij personen die geen vitaminegebrek hebben, is een algemeen toniserende. Gebleken is dat de arbeidsprestatie kan worden verhoogd. Het uv kan echter ook een schadelijke werking hebben, hoewel zelden ernstig.
Langdurige inwerking zou eczeem en netelroos kunnen veroorzaken; sommige ziekten kunnen erdoor verergeren (longtuberculose, huidaandoeningen, lupus erythematodes). Bij hoogtezonbehandeling is steeds afscherming van de ogen noodzakelijk, om ontsteking van de oogslijmvliezen (conjunctivitis) te voorkomen.
LITT. B.O.Scott, The principles and practice of electrotherapy and actinotherapy (1959); Krusen, Physical medicine and rehabilitation (1967).
