Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 30-05-2019

Blitzkrieg

betekenis & definitie

[Du.], bliksemoorlog, flitsend snelle veldtocht waarin de vijandelijke staat volkomen verrast, overtroefd en verslagen wordt. Reeds vóór de Eerste Wereldoorlog streefde de Duitse generale staf naar een zeer snelle afrekening met Frankrijk.

Dit land zou verslagen moeten zijn voordat het logge Rusland, dat lange, slechte verbindingswegen had, zijn leger gemobiliseerd zou hebben.Dit >Schlieff enplan mislukte, waarna de Eerste Wereldoorlog in het westen tot de bloedige impasse van de loopgravenoorlog verstarde. Toch hield de nederlaag van 1918 voor sommige Duitse militaire theoretici de les in, dat Duitsland de vijandelijke overmacht door snelheid zou moeten compenseren. Daarbij zou een technisch hoog gekwalificeerd leger via pantserspitsen en steunend op de luchtmacht doorbraken en omsingelingen moeten forceren.

In Engeland was Liddell Hart een voorstander van deze strijdwijze, die in Frankrijk door De Gaulle werd gepropageerd. Liddell Hart en De Gaulle hadden echter in de beginfase van de Tweede Wereldoorlog weinig invloed op het beleid van de Anglo-Franse legerleiding. Ook in Duitsland stonden veel militaire leiders sceptisch tegenover de doorbraakmogelijkheden van de pantser- en luchtwapenen.

Hitler c.s. betoonden zich echter enthousiaste aanhangers van de Blitzkrieg, waarmee de Wehrmacht van 1939—41 verbluffende successen behaalde (Tweede Wereldoorlog). Hitler hing de Blitzkrieg aan, omdat hij zich ervan bewust was, dat de Geallieerden over een potentiële overmacht beschikten. Derhalve wilde hij zijn tegenstanders een voor een verslaan om, steunend op het potentieel van geheel Europa, een onaantastbare wereldmacht op te bouwen.

Toen de Blitzkrieg gedurende de herfst van 1941 in Rusland vastliep, waren de Duitse kansen om de oorlog te winnen verkeken. Het begrip Blitzkrieg is vrijwel uitsluitend op de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog gebaseerd. Vóór 1914 kwam het woord niet en vóór 1939 zelden voor in de militaire litteratuur.

In Duitsland impliceerde de Blitzkrieg tevens de inzet van parachutisten, maar na de zware verliezen die de Duitsers daarmee tijdens hun verovering van Kreta (mei 1941) leden, geraakte dit aspect op de achtergrond. De fluistercampagnes en geruchten over een vijfde colonne behoorden in 1940 tot de psychologische oorlogvoering. Intimidatie en bluf (b.v. het angstaanjagende geluid van de duikbommenwerpers) speelden een grote rol in de Blitzkrieg.

LITT. G.Förster, Totaler Krieg und Blitzkrieg (1967); J.L.Wallach, Das Dogma der Vernichtungsschlacht (2e dr. 1970).

< >