v., het geheel van overwegingen dat leidt tot de vorming van een besluit.
De economie en de organisatieleer hebben zich al vroeg met de besluitvorming beziggehouden. Vooral in de VS ontwikkelde zich het begrip decision making. Men kan onderscheiden de individuele en collectieve besluitvorming. In het eerste geval speelt het proces zich voornamelijk af in de psyche van één persoon. In het tweede geval kan gesproken worden van een groepsproces of een maatschappelijk proces. Aanvankelijk werden uitsluitend rationele modellen van besluitvorming gehanteerd.
Later werden deze gecorrigeerd en werd meer rekening gehouden met extra-rationele factoren zoals het menselijk gedrag. Hoewel de algemene beginselen van de besluitvorming voor elke organisatie gelijk zijn, zal de toepassing verschillen naar gelang van de aard van de organisatie.
De besluitvorming kan worden omschreven als het kiezen uit mogelijke alternatieven. Het is een voortdurend proces waarbij iedere beslissing toekomstige beslissingen beïnvloedt. Dit proces valt uiteen in een aantal fasen:
1. het stellen van het doel,
2. het opstellen van alternatieven, tevens het verzamelen en het verwerken van de informatie met betrekking tot die alternatieven,
3. het doen van een keuze uit deze alternatieven,
4. de uitvoering van hetgeen waartoe is besloten.
Tenslotte moet het gehele besluitvormingsproces en de uitvoering van de beslissing worden geëvalueerd. Hierbij wordt gekeken naar de resultaten van de keuze. Tevens wordt door de evaluatie de nodige informatie verkregen die kan leiden tot een eventuele bijsturing c.q. correctie van de uitvoering van de genomen beslissing. Ook wordt hieruit informatie voor toekomstige beslissingen verkregen.
Ongeacht de vorm van samenwerking tussen mensen en middelen zijn leiding en organisatie nodig om tot de doeleinden van die samenwerking te komen. De actie om tot die doeleinden te komen is gebaseerd op informatie. Deze informatie wordt door het nemen van beslissingen, besluiten, omgezet in actie. De besluitvorming is een wezenlijk element in de leiding en de organisatie met betrekking tot iedere vorm van samenwerking (b.v. een bedrijfshuishouding).
De besluiten worden in het algemeen genomen door de bedrijfsleiding, terwijl de voorbereiding van die beslissingen, het verzamelen en bewerken van de informatie veelal geschiedt door gespecialiseerde adviseurs (staforganisatie). De ontwikkeling van wiskundige technieken
(m.n. de besliskunde) en de opkomst van de computer hebben de besluitvorming in de bedrijven in betekenis doen toenemen.
De overheid heeft de laatste jaren te maken met de toenemende tendens tot democratisering van de besluitvorming. Het beginsel van de democratie eist dat degene op wie een besluit van toepassing is, bij de totstandkoming ervan moet worden betrokken. Voor de overheid betekent dit dat bij haar besluitvorming inspraakprocedures moeten worden ingebouwd. Een ander probleem van de besluitvorming bij de overheid is dat aan het proces wordt deelgenomen zowel door personen en instanties met een politieke verantwoordelijkheid als door ambtenaren. Hierbij ontmoet men begrippen als bureaucratie en vierde macht. De overheid kent verschillende niveaus van besluitvorming: internationaal, nationaal, provinciaal, regionaal en lokaal.
Tevens heeft men te maken met functionele bestuursorganen (Sociaal-Economische Raad, produkten bedrijfschappen, resp. Centrale Raad voor het Bedrijfsleven, Nationale Arbeidsraad).
De studie van de besluitvorming heeft raakvlakken met de organisatieleer, de bestuurskunde en de politicologie. In de toekomst moet rekening gehouden worden met een steeds groter wordend aandeel van de computer in het proces van beleidsanalyse.
Litt. H.A.Simon, Administrative behavior (1945); R.A.Dahl, Who governs? (1961); J.Smit, Besluitvorming in de organisatie (1962); D.Braybrooke en C.E.Lindblom, A strategy of decision (1963); W.J.Gore, Administrative decision making (1964); W.J.Gore and J.W.Dyson, The making of decisions (1964); R.E.Agger, D.Goldrich en B.E. Swanson, The rulers and the ruled (1964); P.Verburg, De betekenis van de kosteninformatie van de besluitvorming (1966); H.A.Simon, De besluitvorming in de organisatie (1967); T.N.Clark, red., Community structure and decision-making (1968); C.E.Lindblom, The policy-making process (1968); J.Kooiman, Besturen is beslissen (1970).
