v., tussenkomst: door bemiddeling van; in het bijzonder tussenkomst tot verzoening bij juridische conflicten in internationale kwesties en sociale conflicten: de grote mogendheden hebben hun bemiddeling aangeboden. onderhandelingsgedrag.
RECHT.
Als vorm van geschillenslechting door een neutrale derde partij staat bemiddeling naast rechtspraak, waarvan zij echter in een aantal belangrijke opzichten verschilt:
1. rechtspraak geschiedt volgens een vaststaande formele procedure, de bemiddelaar probeert op informele wijze het geschil te slechten door overreding en door een beroep te doen op de belangen van partijen.
2. In de rechtspraak valt de nadruk op wat de gedingvoerende partijen scheidt, de bemiddelaar benadrukt wat hen bindt.
3. Rechtspraak eindigt met een vonnis waarin meestal één partij gelijk krijgt, succesvolle bemiddeling eindigt met een compromis-oplossing.
4. Bij bemiddeling als maatschappelijke instelling gaat het er niet in de eerste plaats om dat het maatschappelijk verkeer volgens de juiste regels verloopt, maar zijn maatschappelijke vrede en rust het belangrijkst. In navolging van D.F.Henderson kunnen drie soorten bemiddeling worden onderscheiden:
1. Voorrechtelijke, die wordt toegepast waar de twistende partijen niet aan elkaar zijn gebonden door een effectief gemeenschappelijk recht. Deze vorm is in de tegenwoordige tijd vooral van belang in internationale betrekkingen en in arbeidsverhoudingen.
2. Autoritaire of belerende, die wordt toegepast (via belering) voor oplossing van conflicten binnen een zelfde groep waarin harmonie en morele of ideologische eensgezindheid belangrijk zijn en geen conflicten kunnen worden verdragen. Deze vorm kwam vooral voor in traditionele oosterse samenlevingen, maar zij is ook in de moderne tijd b.v. prominent in de Chinese Volksrepubliek.
3. Vrijwillige, als alternatief voor rechtspraak, die plaatsvindt in moderne samenlevingen waar geen der partijen zich tot een vergelijk behoeft te laten dwingen. Volgens het huidige Ned. recht kan de rechter op grond van art. 19 WBv steeds wanneer een aanhangige zaak voor minnelijke schikking vatbaar lijkt, op verzoek van één of van beide partijen of ambtshalve, een zgn. verzoeningscomparitie gelasten, d.w.z. partijen voor zich laten verschijnen ten einde een verzoening te beproeven. In zo’n geval spreekt de rechter dus geen recht maar treedt hij op als bemiddelaar.
Litt. D.F.Henderson, Conciliation and lapanese law (1965).
VOLKENRECHT
Bemiddeling is hier het optreden van derden (regeringen of privé-personen) op verzoek of met instemming van de bij een geschil betrokken staten, met het doel partijen weer bij elkaar te brengen en een eventuele oplossing voor het conflict te suggereren. De bemiddelende partij speelt dus een actieve rol bij het zoeken van een oplossing, maar haar opvattingen hebben geen enkele bindende kracht (artt. 4 en 6 van het Eerste Haagse Verdrag van 18.10.1907, artt. 11 en 12 van het Pact van Bogota van 30.4.1948). goede diensten, conciliatie.
