Gepubliceerd op 17-01-2021

Oeganda

betekenis & definitie

republiek in Oost-Afrika, begrensd door Soedan, Kenia, Rwanda en Tanzania, 236037 km2. Hoofdstad: Kampala.

POLITIEK Eind jan. 1979 staken ca. 6000 Tanzaniaanse troepen en ca. 1000 leden van het Oegandese bevrijdingsleger de grens van Oeganda over. Een voor een werden de belangrijkste steden veroverd: Entebbe op 5 april, Kampala op 11 april en Jinja (Amins laatste bolwerk) op 22 april. President Idi Amin had reeds op 29 mrt. de hoofdstad verlaten en zich waarschijnlijk in Libië teruggetrokken. Dit land had hem militair in de strijd gesteund, maar daarbij zwaar gezichtsverlies geleden. Op 13 april werd Yusufe Luie als president beëdigd. Deze was in mrt. 1979 tot leider van het Oegandese Nationale Bevrijdingsfront (UNLF) gekozen.

Het uN LF was in febr. van dat jaar gevormd door een twintigtal antiAmin-gezinde groeperingen en stammen, die met de hulp van de Tanzaniaanse president Nyerere in één organisatie waren ondergebracht; in principe zou die twee jaar de macht uitoefenen. Op 7.7.1979 wijzigde Luie zijn kabinet vrij drastisch. Drie aanhangers van de vroegere president Obote, die nog steeds veel invloed had, werden van hun ministerspost verwijderd. De spanningen tussen Luie en de zgn. consultatieve raad van het UNLF, die zich tot opperste politiek orgaan had geproclameerd, ondermijnden het presidentiële gezag. Daardoor zag Luie zich op 20 juni, ondanks de massale protestdemonstraties van zijn aanhangers, gedwongen op te stappen ten gunste van Godfrey Binaisa, een vroegere medewerker van Obote.

De moeilijke taak van de nieuwe bewindslieden was vooral het land uit de economische problemen te halen. Onder Amins bewind was de eens zo bloeiende economie van het land ingestort, vooral door de uitwijzing van de Aziaten in 1972, die meestal vooraanstaande zakenlieden waren. In 1980 werd bovendien het Karamojadistrict in het noordoosten van het land getroffen door een hongersnood die aan tienduizenden mensen het leven kostte.

Op 10.12.1980 vonden in Oeganda voor het eerst sinds 18 jaar algemene verkiezingen plaats. In 1980 namen vier partijen aan de verkiezingen deel: 1. de Uganda People’s Congress (UPC), de in 1960 door Obote gevormde partij die van 1962-71 Oeganda’s regeringspartij was; 2. de Democratie Party (DP), een overwegend rooms-katholieke conservatieve partij, die van 1962-69 de officiële regeringspartij was; 3. de Conservative Party (CP), gevormd te Moshi in mrt. 1979 en geleid door J.Mayanja-Nkangi, een vm. premier van het koninkrijk Boeganda (1964—66); 4. de Unganda Patriotic Movement (UPM), op 5.6.1979 gevormd door de vice-voorzitter van de militaire commissie, Yoweri Museveni. Bij de verkiezingen ging het om de verdeling van 126 parlementszetels. De partij die 40 % of meer van de parlementszetels zou behalen, zou de regering mogen vormen en de president aanwijzen. De partijprogramma’s van alle vier partijen waren gematigd en hielden zich verre van ingrijpende maatschappelijke experimenten en concentreerden zich noodzakelijkerwijs op de wederopbouw van Oeganda. Op 14 dec. werd de u PC van Obote met 68 van de 126 zetels officieel tot winnaar van de verkiezingen verklaard.

De D p had toen 48 zetels en de u PM had één zetel. Op 15 dec. werd de volgende zetelverdeling gemeld: 70-50-2 en op dezelfde dag werd Obote door opperrechter George Masika voor vijf jaar tot president van Oeganda beëdigd. In zijn inaugurele toespraak liet Obote doorschemeren dat hij voor de nabije toekomst de aanwezigheid van Tanzaniaanse troepen in Oeganda noodzakelijk achtte. Op 16 dec. benoemde Obote de voorzitter van de militaire commissie, Paul Muwanga, tot vice-president van de republiek. De DP handhaafde haar stelling dat Obote en zijn u PC de verkiezingen hadden gestolen en bleef voornemens bewijsmateriaal te publiceren waarin voorbeelden zouden worden gegeven van gevallen waarin stembiljetten waren veranderd. LiTT. H.Kyemba, Oeganda, staat van bloed en terreur (1977).