een uit een aantal motieven tot een organisch geheel versmolten muzikale gedachte. In tegenstelling tot het motief, dat kleinschaliger is, is het thema zo pregnant aanwezig in de compositie dat het een vormende structuur geeft aan de muziek.
Een thema keert terug, wordt bewerkt, ondergaat gestalteverandering. Er zijn o.m. primair melodische en lineaire, harmonisch-vormende, contrasterende en ritmische thema’s. Een thema kan nieuw zijn of een bewerking van een ouder thema.In de ‘Nieuwe Muziek kent men wel de thematische bewerking, maar er zijn geen echte vormscheppende thema’s; in de plaats daarvan komen de reeksen of series en wordt gewerkt met korte formules, intervallen en ritmische motieven.
