Monumenten in Nederland: Zeeland

R. Stenvert en C. Kolman (2003)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Woonhuizen in IJzendijke

betekenis & definitie

Woonhuizen. De oudste bebouwing van IJzendijke dateert van na het gereedkomen van de vesting rond 1610.

Het sterk gerestaureerde diepe pand Landpoortstraat 12 is voorzien van een trapgevel, gedateerd ‘1625’. Vergelijkbare 17de-eeuwse trapgevels hebben Markt 27 en Markt 8; de laatstgenoemde, met korfbogen en toppinakel uitgevoerde gevel is in 1949 gerestaureerd naar plannen van H. de Lussanet de la Sablonière.

Een 17de-eeuwse kern maar ook een neorenaissance-gevelbekroning (circa 1895) bezit het diepe huis Landpoortstraat 6. De kern van de dwarse woonhuizen Markt 4 en Markt 26 is eveneens 17de-eeuws.

Het diepe drielaags huis Landpoortstraat 4 stamt gezien de kroonlijst met modillons en tanding uit de tweede helft van de 18de eeuw. Vermoedelijk hebben ook Landpoortstraat 1 en 3 een 18de-eeuwse kern, maar de gepleisterde neoclassicistische voorgevels dateren uit circa 1860.Rijk eclectisch van vormgeving is het forse dwarse herenhuis Minnepoortstraat 6 (circa 1870). Van neoclassicistische details voorzien zijn de villa Koninginnestraat 53, gebouwd in 1871 voor F.J. Wijffels, het woonhuis Koninginnestraat 50 (1874) en het eenlaagspand Koninginnestraat 40-42 (circa 1880). Het diepe huis Markt 22 werd in 1898 gebouwd met neorenaissance-details. Opvallend rijk van vorm is het herenhuis Koninginnestraat 26, dat in 1909 tot stand kwam voor de herenboer Sturm naar een ontwerp met eclectische en neorenaissance-elementen van F.B. Sturm.

Vergelijkbaar van vorm zijn Koninginnestraat 18 (1912) en Landpoortstraat 7 (circa 1910). Opvallend is het met metrotegels beklede eenlaags woonhuis Koninginnestraat 36 (circa 1910). Jugendstil-details hebben de rond 1915 gebouwde herenhuizen Markt 7 en Markt 13. Molenstraat 13 (circa 1930) is een goed voorbeeld van een villa in zakelijk-expressionistische vormen, terwijl Markt 18 (1953) een goed voorbeeld is van een woonhuis in ranke traditionalistische wederopbouwarchitectuur.