Gepubliceerd op 02-01-2020

Sparrendaal in Driebergen-Rijsenburg

betekenis & definitie

(Hoofdstraat 87-91) is een in oorsprong 17de-eeuwse buitenplaats. In 1754 liet Mr.

Jacob Berck het landhuis en de bijgebouwen bouwen. Sparrendaal is een van de oudste buitenplaatsen op de flanken van de Utrechtse Heuvelrug.

Het huis stond in de as van een bestaande schapendrift naar de hei.Het hoofdgebouw heeft een rechthoekige grondvorm; aan de voorzijde springt de middelste van de zeven venstertraveeën iets uit en aan de achterzijde zijn de middelste drie traveeën dieper uitgebouwd. De ingangspartij aan de voorzijde heeft een zandstenen Lodewijk XV-omlijsting; die aan de achterzijde heeft een houten omlijsting in dezelfde stijl. Geblokte pilasters accentueren de hoeken van het gebouw en boven de kroonlijst loopt aan de voorzijde een houten balustrade. Aan het eind van de 18de eeuw verving men de oorspronkelijke schilddaken met tussenliggende zakgoot door het huidige hoge mansardedak. Het klokkentorentje dat dit dak bekroont, stond oorspronkelijk op de steekkap van de achteruitbouw. Plafond- en wandversieringen in rococo-stijl, waaronder enkele dessus-de-portes, verrijken de hal en de gang. In verschillende vertrekken komen, behalve een met stucwerk versierd plafond, ook behangselschilderingen met arcadische voorstellingen voor.

De oorspronkelijke bouwhuizen aan weerszijden van het ruime voorplein zijn vermoedelijk in het begin van de 19de eeuw in omvang verdubbeld. Zij kregen toen een mansardekap in de trant van die van het hoofdgebouw, maar behielden het oorspronkelijke klokkentorentje. Bij de restauratie in 1957-'64 zijn zij vooral inwendig ingrijpend verbouwd. Ten noordoosten van het huis loopt een gerestaureerde 18de-eeuwse bakstenen slangenmuur. Het 18de-eeuwse inrijhek aan de Hoofdstraat is uit Harderwijk afkomstig. De geometrische hoofdstructuur van het park stamt uit het midden van de 18de eeuw.

Aan de overzijde van de straatweg ligt de landschappelijk aangelegde overtuin. Later werd hier de inmiddels verdwenen buitenplaats De Wildbaan aangelegd. De bijbehorende tuinaanleg, waarschijnlijk van de hand van J.D. Zocher jr., met slingervijver, heuvel en vrijstaande bomen is bewaard gebleven.