Gepubliceerd op 02-01-2020

Heemstede in Houten

betekenis & definitie

(Heemsteedseweg 16), gelegen ten westen van Houten, is een door een gracht omgeven kasteelachtig landhuis. In 1987 werd het door brand verwoest en wacht op restauratie.

Hendrick Pieck en zijn vrouw Maria van Winssen lieten het omstreeks 1645 bouwen. Het heeft de vorm van een Grieks kruis met in de hoeken vijfkante torens die bovendaks zeskantig eindigen.Midden uit het dak rijst een vierkante toren omhoog, waarvan de bekapping wordt bekroond door een monumentale, stervormige schoorsteen met ijzeren kroon. Het geheel onderkelderde gebouw heeft een voor de 17de eeuw kenmerkende driebeukige plattegrond. De natuurstenen classicistische ingangspartij wordt door een erker overhuifd, mogelijk als een verwijzing naar een middeleeuwse mezekouw. Aan de achterzijde hing een balkon met smeedijzeren hekwerk uit 1682. De vensters in 18de-eeuwse trant waren bij een restauratie van 1919 aangebracht. Omstreeks 1695-'98 liet de toenmalige eigenaar Diederik van Velthuysen het huis inwendig verbouwen en verfraaien.

De inrichting, die deels wordt toegeschreven aan Daniël Marot en deels aan Isaac de Moucheron, bleef tot 1987 opvallend gaaf bewaard. De brand heeft vooral de kern en het middendeel van de achtergevel verwoest. De kap is geheel verdwenen. Van het interieur konden enkele onderdelen worden gered.

Van de twee bouwhuizen die het voorplein afsluiten, dateert er één uit de 17de eeuw; het andere hebben de gebroeders Van Nieukerken in 1905 gereconstrueerd. De langgerekte tuin in Frans-classicistische stijl, die in de periode 1680-1700 werd aangelegd en die ons bekend is door een groot aantal aquarellen van Isaac de Moucheron, onderging in de 18de eeuw wijzigingen. De contouren zijn nog in het landschap te herkennen en de vijvers bleven behouden. Aan de zijde van de Heemsteedseweg heeft de tuin een exedra-achtige bakstenen afsluiting. Aan het begin van de oprijlaan staan twee bakstenen hekpijlers met natuurstenen siervazen uit het laatste kwart van de 17de eeuw.